Een concept-cd over het verhaal van een Poolse onderzeeër in de Tweede Wereldoorlog... ORP Orzeł - Pools voor Adelaar - was de belangrijkste en beroemdste onderzeeër van de Poolse marine en een symbool van de strijd tegen de nazi’s. Het schip werd afgewerkt op de vooravond van de Tweede Wereldoorlog. Toen de Duisters Polen aanvielen werd het ingezet in de Baltische zee. Vechten kwam er echter niet van. De Duitsers hadden helemaal geen invasie over zee gepland, maar enkel een oorlog over land.
Bovendien leek de oorspronkelijke kapitein - Henryk Kłoczkowski - niet geneigd om de strijd aan te gaan. De kapitein werd ziek en vroeg om afgezet te worden in een neutrale haven. De Orzeł voer naar Tallinn, waar het volgens het internationaal recht binnen de 24 uur opnieuw mocht vertrekken. Doch volgens een ander artikel uit het internationaal recht mocht de Orzeł ook niet vertrekken binnen de 24 uur nadat een vijandig Schip vertrokken is, en met de Duitse Thalassa was net zo’n schip aangemeerd.
Ondertussen had ook de Sovjet-Unie de oorlog verklaard aan Polen, zoals afgesproken in een geheim protocol van het Molotov-Ribbentroppact (ook bekend als het Stalin-Hitlerpact). Duitsland en de Sovjet-Unie voerden de druk op Estland op. Tegen het internationaal recht in interneerden de Esten de Orzeł in Tallinn en begonnen het te ontwapenen. Hierop poogde de bemanning een gewaagde ontsnapping. Onder leiding van Luitenant Jan Grudzinski voer het schip, dat nog zes torpedo’s en twee overmeesterde Estse soldaten aan boord had, in de nacht van 16 september weg uit de haven van Tallinn.
De Sovjets waren razend en beschuldigden de Esten ervan om met de Polen samen te zweren. Er werd fel gespeculeerd over de verantwoordelijkheid van de Orzeł in het aanvallen van Sovjet-schepen, maar in werkelijkheid voerde de Orzeł geen enkele aanval uit. De Sovjets eisten het recht op om militaire basissen te mogen oprichten op Ests grondgebied, hetgeen uiteindelijk zou leiden tot de annexatie van Estland bij de Sovjet-Unie. Of dit de schuld is van de Orzeł is twijfelachtig, want volgens het reeds vernoemde geheime protocol van het Stalin-Hitlerpact was de Sovjet-Unie er sowieso op uit om de Baltische staten te annexeren. Stalin gebruikte de ontsnapping van de Orzeł dan ook enkel als voorwendsel om zijn plan uit te voeren. Een gelijkaardig scenario voltrok zich trouwens ook in de andere Baltische staten.
De Orzeł zette de gevangen genomen soldaten af in Zweden en voer naar Groot-Brittannië. Een reis die niet eenvoudig moet zijn geweest, gezien de kaarten in beslag waren genomen in Estland. Een bemanningslid tekende de kaarten uit zijn geheugen uit, en daarmee moest de Orzeł het doen. Duitse en Sovjet boten maakten naarstig jacht op de Orzeł, dat met de wereldwijde media-aandacht voor haar ontsnapping een belangrijk doelwit was geworden. Vooral de doorvaart door de nauwe zeestraat tussen Denemarken en Zweden was een hachelijke onderneming. Het mag dan ook een wonder heten dat de Polen deze onderneming tot een goed eind brachten. Het heeft de Orzeł legendarisch gemaakt voor de Polen. De onderzeeër werd hersteld en nam dienst in de Britse marine. Niet voor lang, want in juni 1940 verdween het schip spoorloos. Er wordt aangenomen dat het ergens tegen een mijn is gevaren. Het wrak werd nooit teruggevonden en ligt nog steeds ergens in de Noordzee.
Met deze introductie zou u al een idee moeten hebben van hoe de muziek klinkt. Als ik u erbij vertel dat de muziek gebruikt werd voor een film over de Orzeł, zou u helemaal niet mogen twijfelen. Het gaat inderdaad om beklemmende instrumentele muziek. Dark ambient die nu weer met neoklassiek flirt, en dan met martial gedreun. Er komen ook veel industriële geluiden in voor, die de sfeer van een onderzeeër nog doen toenemen. Je voelt je als het ware opgesloten binnen het ijzeren gestalte ergens op de bodem van de zee, wachtend tot de kust weer veilig is om boven te komen.
Cold Fusion is een project van Marcin Bachtiak, een Pool die ook mede-oprichter was van het label War Office Propaganda, dat nu Rage In Eden heet. Het label is gespecialiseerd in dark ambient, industrial en neofolk. De cd is de tweede uitgave van Rage In Eden in de ‘Rundfunktechnische Versuchsanstalt’-serie, dat onverkrijgbare cd’s heruitgeeft in een luxe-uitgave in een houten doos. De oplage is steeds beperkt tot 160 exemplaren.
Een mooie uitgave dus, maar toch krijgen de makers van deze cd een blaam voor het boekje, waarin het verhaal van de Orzeł uitgebreid uit de doeken wordt gedaan, maar dat ergens abrupt eindigt midden in een gevecht dat de Orzeł levert. Gelukkig vind ik dezelfde tekst - maar dan volledig - terug op het internet, waar het waarschijnlijk ook vandaan komt.
Toch is dit een prima cd, dat je even de beklemming en de angst van een onderzeeërbemanning laat voelen, en je inleidt in het boeiende verhaal van de Orzeł.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten