vrijdag, april 08, 2005

Einstuerzende Neubauten - 25th anniversary show

‘Nur eine Frage. Sind die Volkanen noch tätig?’, zongen Einstuerzende Neubauten gisteren in de Ancienne Belgique in Brussel. En of! Na 25 jaren bruisen de Neubauten nog altijd van de energie. Ze vieren dit met een tournee waarin ze het beste van die afgelopen 25 jaren spelen. ‘Our greatest failures’, noemde Blixa Bargeld het, want in de tijd wou niemand ernaar luisteren. ‘Jullie ook niet’, sneerde hij het publiek toe, maar daarna zou hij een ganse avond zijn best doen om iedereen te behagen. Niet dat hij daarin slaagde. Op de rij achter mij hoorde ik regelmatig negatieve commentaar. ‘Tu n’aimes pas? … Oui, c’est un peu special.’ Ikzelf was daarentegen sterk onder de indruk.

Het optreden stak van wal met Yü-Gung, uit de doorbraakplaat ½ Mensch en daardoor jarenlang een vaandelnummer van de Neubauten. Daarna Haus der Luege, volgens Blixa Bargeld een nummer op de index van het vaticaan. Het nummer bezingt het huis van de mensheid, volledig uit leugens opgetrokken. Elke verdieping legt een hogere vorm van leugens bloot. Op het eerste verdiep wonen de doven die geloven wat ze horen en de blinden die geloven wat ze zien, een verdiep hoger zitten de schriftgeleerden, dan de architect… Op het dak leeft God, maar die schiet uit wanhoop een kogel door zijn hoofd. Dan kan men beginnen aan de bouw van een nieuwe verdieping. Zwarte gal.

YouMe & MeYou blijft live een overweldigende ervaring. Het nummer is gebaseerd op een stukje percussie op kunststoffen waterleidingen. De waterleidingen zijn op verschillende lengtes afgezaagd, zodat ze verschillende tonen voortbrengen. Voeg nog wat bas, slide-gitaar en strijkers toe en bovenal een wederom sterke tekst van Bargeld over geliefden die hun wensen op elkaar projecteren, en je komt een hoogtepunt uit het optreden uit. ‘They defend each other against the past / if the future isn’t bright, at least it’s colourful / so burn the ship come spring’. Zwarte gal. Melancholie.

Een Neubauten-concert woon je natuurlijk ook bij om de instrumenten eens te zien die ze in de loop der jaren bijeen geknutseld hebben. Naast het hele metaalassortiment – platen, staven, tandwielen, olievaten, veringen – waren er aircompessors die lucht bliezen doorheen lange buizen van verschillende lengtes (Ich gehe yetzt) of door een constructie van draaiende plastic flessen (Perpetuum Mobile). En dan is er de stem van Blixa Bargeld die regelmatig door merg en been snijdt. Vergelijk het met het geluid van krassende nagels op een bord, maar dan veel sterker. Nick Cave verwoordde het ooit als volgt: ‘Het was een geluid dat ik nog nooit had horen komen van een volwassen mens. Het klonk meer als gewurgde katten of mishandelde kinderen.’

In het tweede deel beloofden de Neubauten om wat oude nummers te spelen, op historische instrumenten. Dat zijn de instrumenten die na al die jaren nog roestvrij zijn, zo konden we op de aankondiging van het optreden lezen. Eerst schalde Zehnzucht door de luidsprekers en daarna kregen we een minutenlange improvisatie met een winkelkarretje in de hoofdrol – de ‘special guest’ die ons beloofd was, klaarde Alexander Hacke toe. ‘Mais qui est-ce qui a inventé ça’, hoorde ik verontwaardigd achter mij. Daarna nog Draussen ist fiendlich en Kalte Sterne. Liefhebbers van de vroege Neubauten werden behoorlijk verwend. Z.N.S. werd voor deze tournee voor de eerste maal uit de oude doos gehaald. De groep had het nummer nooit live gespeeld, maar omdat het hoog stond in de lijstjes van liedjes die de fans graag wilden horen, besloot de groep om het nummer te leren spelen. ‘Nu begrijpen we pas hoe het nummer in elkaar steekt’, grapte Bargeld.

Het optreden sloot af met een twintig minuten lang nummer dat later op een cd zal verschijnen voor de geabonneerden van neubauten.org. In 2002 besloot de groep, deels uit geldgebrek en deels uit experimenteerdrift, om de opnames van hun nieuwe plaat te laten financieren door bijdragen van hun fans. Die zouden in ruil toegang krijgen tot de website en een exclusieve cd ontvangen met bonusnummers die niet elders te verkrijgen zijn. Het resulteerde in Perpetuum Mobile, een conceptplaat over reizen en beweging die tot het beste van de groep gerekend kan worden. De supporters kregen een aparte cd met een aantal onuitgegeven nummers. Wel lieten de Neubauten – in tegenstelling tot de gemaakte beloftes – de fans nog eens naar de winkel lopen om de volledige cd te kopen, wat naast de hoge prijs de reden is waarom ik me niet heb aangesloten bij het nieuwe project dat momenteel loopt.

Geldgewin lijkt vandaag een imminent deel uit te maken van de Neubauten. Ze mogen dan al jarenlang in kartonnen dozen hebben geslapen, vandaag proberen ze uit alles munt te slaan. Aan de stand kon je een hoop prullaria aankopen voor behoorlijk hoge prijzen. Verschillende producten zijn zogezegd exclusief te verkrijgen op deze tournee, maar men kan er gif op innemen dat ze binnenkort ook in de winkel of op de site van de Neubauten verkocht worden. Naast neubauten.org bestaat nu ook Musterhause, wederom een betalende website met exclusief materiaal van ‘de meer experimentele kant van de Neubauten’. Zelfs voor een doorwinterde Neubauten-fan als mezelf wordt het allemaal wat te veel van het goede. Maar ik wil niet zaniken, zolang er mensen zijn die er met vreugde hun geld aan willen besteden vind ik het allemaal goed. En toegegeven, ik heb zelf ook weer een behoorlijk bedrag opgedaan aan die stand.

Laat mij echter niet met deze kritische opmerking eindigen. Ik zag gisteren een ijzersterk optreden van een ijzersterke groep, na 25 jaar nog altijd origineel en roestvrij. Laat ons hopen dat ze ons nog meer van hun uitstekend werk laten genieten.

Geen opmerkingen: