Boris Grebenshikov mag een nobele onbekende zijn voor vele West-Europeanen, in Rusland en omstreken is hij een legendarische rockster. Toen de eerste Russische rockgroepen opkwamen, begin jaren tachtig, was Boris met zijn groep Åquarium meteen een van de meest populaire groepen, en hij heeft dat succes bestendigd door in de loop der jaren hopen uitstekende muziek te schrijven. Sinds hij de huidige oorlog in Oekraïne scherp veroordeeld heeft, kan hij evenwel niet terug naar Rusland, en daarom is hij nu op tournee door West-Europa. We hadden het privilege hem aan een paar vragen te mogen onderwerpen.
Beste Boris, bedankt voor deze gelegenheid om je te interviewen. Je doet momenteel een Europese tournee door het Westen en speelt symfonische versies van je werk in Wenen, Parijs, Zürich, Berlijn, Praag en zelfs in het Belgische Hasselt. Wat is het doel van deze nieuwe tour?
Om deze muziek te laten leven. Om het met mensen te delen, zodat het hen kan helpen.
Kunnen we teruggaan in de geschiedenis? We weten dat jij en je band Åquarium een lange geschiedenis hebben. De band werd opgericht in 1972, maar werd pas echt succesvol in de jaren tachtig. Ik ben vooral benieuwd naar de Leningrad Rock Club, waarvan jij in 1981 een van de oprichters was. Kun je vertellen hoe de club is ontstaan?
Gedurende de jaren zeventig waren er ongeveer zeventien pogingen om een rockclub te organiseren: een plek waar we onze muziek konden spelen zonder te worden tegengehouden door de politie. Al deze pogingen mislukten omdat ze door de autoriteiten werden geweigerd. Ik heb zelfs deelgenomen aan een van de pogingen. Dus toen de Rock Club kwam en we hoorden dat het eindelijk mogelijk was, stroomde iedereen daarheen.
Het is nog steeds een discussie hoe groot de invloed van de geheime politie KGB was in de Leningrad Rock Club. U was destijds aanwezig en had contacten met alle actoren, inclusief KGB-agenten. Kunt u ons vertellen wat hun rol was?
Er wordt gezegd dat de KGB groen licht gaf voor de oprichting van de Leningrad Rock Club, zodat ze alle gebruikelijke verdachten op één plek konden hebben. Ze probeerden roekeloos iedereen onder controle te houden, maar dat bleek onmogelijk. Muziek werd oncontroleerbaar.
Als je dus kijkt naar wat er eind jaren tachtig gebeurde, blijkt duidelijk dat kunst sterker is dan politiek.
Åquarium, en de hele Russische rockscene, kenden een fenomenaal succes tijdens de perestrojkatijd. We weten zeker dat er een einde is gekomen aan de censuur en dat je eindelijk een echt inkomen hebt kunnen verdienen met het maken van muziek. Hoe heb jij de perestrojka-jaren ervaren?
Het was leuk. Eind jaren tachtig moesten we in stadions spelen, omdat we anders in elke stad acht tot tien concerten moesten geven. Godzijdank hebben we in 1991 de band opgesplitst en zijn we op kleinere plaatsen begonnen onder de alias BG Band. In 1992 werd de band weer Åquarium. Wat het geld betreft, we hadden net genoeg om verder te gaan. En ook dat was leuk.
Nog succesvoller was je in de jaren negentig, met albums als het ‘Russische album’ en ‘Navigator’. Waarom denk je dat dergelijke albums zo succesvol waren en nog steeds worden beschouwd als klassiekers van de Russische rockmuziek?
Omdat mensen ernaar verlangden iets te horen dat authentiek aansloot bij hun natuur, en ‘Russisch Album’ en ‘Navigator’ waren precies dat. Iemand noemde ‘Navigator’ de ‘Sgt. Pepper van het Russische platteland’. Ik weet niet hoe succesvol ze statistisch gezien werkelijk waren, maar ze zijn nog steeds dierbaar voor vele mensen.
Wat mezelf betreft, ik deed het niet bewust – destijds was het alles wat ik wilde schrijven.
Na het succes van ‘Sneeuwleeuw’ in 1996 koos je er echter voor om meer experimentele muziek te maken. Je integreerde elektronische muziek, wereldmuziek en allerlei invloeden in een reeks zeer eclectische albums. Wat dreef jou tot dit eclecticisme?
Zo waren we altijd. Åquarium is eigenlijk een incarnatie van Herman Hesse’s ‘Het kralenspel’. alleen hadden we in de jaren tachtig geen technische mogelijkheid om dit te doen.
Toen Rusland in 2022 zijn ‘speciale militaire operatie’ tegen Oekraïne afkondigde, was u een van de eerste persoonlijkheden die de oorlog veroordeelde. U ontvluchtte het land en verklaarde zelfs dat uw leven in Rusland in gevaar was. Kunt u ons meer vertellen over de redenen die u ertoe brachten Rusland te verlaten?
Eigenlijk is het woord ‘gevlucht’ niet van toepassing. Ik verhuisde in 2019, lang voor de oorlog, naar Londen. Het liefst werk ik daar. En twee jaar lang woonde ik in Londen en speelde ik concerten in Rusland.
Ik ben om een heel simpele reden naar Londen verhuisd: het is gemakkelijker om vanuit Chelsea naar de studio in Richmond te gaan dan vanuit St. Petersburg. Het draaide allemaal om muziek.
Maar ik kon vóór de oorlog nog steeds door Rusland toeren. Na 24 februari 2022 werd dat onmogelijk. Toeren is een beetje lastig als je concerten afgelast worden en elke politieagent je kan arresteren.
Ik ben behoorlijk impopulair bij de jongens in de Doema. Ik kan mijn mond niet houden.
Je werd door de Russische overheid uitgeroepen tot ‘buitenlands agent’, net als veel muzikanten waaronder Zemfira, Noize MC en je goede vriend Andrej Makarevitsj van Masjina Vremeni. Hoe komt het dat Rusland zijn muzikale helden zo slecht behandelt? Is rockmuziek gevaarlijk voor de huidige machthebbers in Rusland?
De waarheid is altijd een doorn in het oog van degenen die aan de macht zijn. Maar we waren nooit vrienden met het Kremlin.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten