Enzo Kreft – Eric Vandamme voor de vrienden – heeft alweer een plaat afgewerkt, en zoals gewoonlijk gaat het om een conceptalbum. Nadat hij op ‘Wasteland’ de milieuproblemen thematiseerde en op ‘Control’ de gevaren van de moderne technologie, gaat hij nog een stapje verder op ‘Different World’. Hierop behandelt hij een thema dat gloeiend actueel is: COVID-19. Hij doet dat als een vorm van maatschappijkritiek. Volgens Enzo wordt de pandemie immers mee veroorzaakt door onze levenswijze. Daar wilden we uiteraard meer over weten, en we trokken hem aan zijn oren voor een kritisch vraaggesprek.
Dag Eric. Proficiat met je nieuwe plaat. Hij lijkt heel erg geïnspireerd door de corona-pandemie. In welke zin heeft de pandemie je geïnspireerd om er muziek over te maken?
Ik vind mijn inspiratie in thema’s die te maken hebben met bedreigingen voor onze samenleving en ik kan zo mijn onvrede, woede of bezorgdheid uiten. Zo was het werken aan “Different World” een goede manier om ook deze pandemie te kanaliseren en te verwerken.
Lag het thema van de nieuwe plaat bij voorbaat vast? Ik heb ergens gelezen dat je eerst andere plannen had en dat je je tijdens het werken bent gaan concentreren op de pandemie.
De impact van de pandemie was zo heftig dat ik er de ogen niet voor kon sluiten. Ik moest ermee aan de slag, zo voelde het. De andere plannen werden er abrupt door van tafel geveegd... maar ze zitten nog in de koelkast, dus...
Is het virus een wraak van de natuur, zoals je lijkt te suggereren op ‘Woke Up This Morning’?
Ik denk van wel. De natuur is een mooi maar gevaarlijk beest dat je niet moet uitdagen. Onze vroege voorouders leefden nog in volledige verbondenheid met de natuur, maar gaandeweg zijn we de connectie verloren. De mens heeft tienduizenden jaren kunnen genieten van wat de aarde voorbrengt, maar is hierin de laatste eeuwen wel erg ver gegaan en daarop reageert de natuur.
Opmerkelijk aan de pandemie is dat het blijkbaar ook een broeihaard is voor complottheorieën. Je snijdt dit onderwerp aan in ‘Viral Paranoia’. In welk opzicht denk je dat de pandemie dit soort theorieën voortbrengt?
Gebeurtenissen op wereldschaal, rampen en crisissen bij uitstek, vormen een aanleiding voor complottheorieën, denk bijvoorbeeld maar aan 9/11. Complotdenken wordt in de hand gewerkt door onduidelijkheid en complotdenkers proberen hierop in te spelen. Uitbraken van virussen zijn wel vaker onderwerp geweest van complottheorieën, logischerwijs ook deze pandemie. Ik las onlangs dat uit onderzoek bleek dat 1/3 van de Belgische bevolking minstens in 1 complottheorie gelooft... ik viel bijna van mijn stoel!
Als ik het goed begrijp pleit je voor meer respect voor de natuur als antwoord op de epidemie. Hoewel ik dit kan onderschrijven, heb ik ook een bedenking. Is het virus geen deel van de natuur dat ons bedreigt? En kunnen we het virus niet net te lijf gaan doordat we een gevorderde gezondheidszorg hebben?
De natuur dwingt ons tot nederigheid. Ik denk dan aan de memorabele woorden van Seattle, het opperhoofd van de Duwanisch-Indianen: “We belong to the earth, the earth does not belong to us”. De mens van vandaag ziet de natuur als een gescheiden iets dat hij denkt te kunnen controleren, maar dat is een illusie. Met de huidige wetenschappelijke kennis kunnen we inderdaad wel wat, we ontwikkelen vaccins en medicamenten en we leven gemiddeld langer dan vroeger, maar ik denk niet dat we ooit volledig opgewassen zullen zijn tegen de verrassingen die moeder natuur voor ons in petto heeft.
Een tweede thema dat prominent aanwezig is op je cd, is de destructieve consumptiemaatschappij, en het feit dat zowel de politiek als een groot deel van de bevolking liever zijn hoofd in het zand steekt, verder in luxe leeft, dan de waarheid – bijvoorbeeld omtrent de klimaatverandering – aan te pakken. Kun jij dat beter uitleggen?
We leven massaal boven onze stand en net dat ligt aan de basis van deze coronapandemie en ook toekomstige epidemieën. Ik zie het dan ook niet als een tweede thema op de cd, maar eerder als het uitdiepen van de “onderliggende ziekte” waarvan deze hele pandemie een gevolg is. COVID-19 is een zoönose, een infectie afkomstig van andere dieren. We mogen ons volgens wetenschappers in de komende decennia nog aan andere zoönoses verwachten. De oorzaken hiervan moeten we zoeken in de aantasting van ecosystemen door massale ontbossing, de industrialisatie van de veeteelt en de voedingsmiddelenindustrie. Zolang de politiek en een groot deel van de bevolking dit ontkennen, kunnen de problemen alleen maar toenemen.
Ik moest bij je plaat regelmatig denken aan Gary Numan. Niet alleen muzikaal zijn er gelijkenissen. Als we kijken naar de laatste plaat van Numan – 'Savage' waarin de overgebleven mensen de wereld moeten herbouwen nadat de klimaatverandering alles om zeep heeft geholpen – of naar zijn nieuwe plaat ‘Intruder’, waarin de mens zelf tot een soort virus wordt gebombardeerd waarvan de wereld zich beter zou verlossen, dan zie ik ook inhoudelijke gelijkenissen. Voel je je artistiek verbonden aan iemand als Gary Numan?
Er worden al eens muzikale vergelijkingen gemaakt met bijvoorbeeld Fad Gadget of Kraftwerk en inderdaad ook met Gary Numan. Dat is normaal, denk ik. Ik behoor tot dezelfde generatie en heb dus ook de zeitgeist van de late 70s en de vroege 80s actief beleefd. Bovendien gebruikte ik in 'Different World’ klanken van de Polymoog, die ook Numan gebruikt, waardoor mensen hieraan moeten denken. Je hoort die Polymoog-sounds ook wel in tracks van anderen, bijvoorbeeld in 'Theme For Great Cities’ van Simple Minds. Inhoudelijk voel ik ook wel een soort verbondenheid. Ik weet nog dat ik blij verrast was toen “Savage” van Numan verscheen in september 2017, exact een maand na mijn album “Wasteland” en ik vaststelde dat hij rond heel vergelijkbare thema’s had gewerkt.
Over het algemeen is je wereldbeeld – of tenminste het wereldbeeld dat je op ‘Different World’ schetst – erg pessimistisch. Zie jij ook redenen tot optimisme in de huidige toestand van de wereld?
Het ziet er allemaal niet zo best uit nu, ik vraag me soms wel eens af of het nog goed komt. Ik durf wel te hopen dat een groeiend aantal mensen, waaronder een groot deel van de jongere generaties, deze crisis zien als een kans voor een duurzamere samenleving... dit is het moment voor verandering!
Enzo Kreft: website / bandcamp
Geen opmerkingen:
Een reactie posten