Oswald Henke is kwaad. Kwaad en teleurgesteld. In de pandemie werd de cultuursector als zondebok gebruikt. Alles van cultuur moest dicht, terwijl sportevenementen en reizen mochten doorgaan. Al twee jaar werd zijn inkomen daardoor ernstig beknot. Toch bracht Goethes Erben in de pandemie twee prachtige platen uit: ‘Flüchtige Küsse’ in 2020 en ‘Elemente’ in 2021. Daar komt binnenkort de live-cd en -dvd ‘Das gestohlene Konzert’ bij. Stof genoeg om ons oor nog eens bij nonkel Oswald te luister te leggen.
In juli 2021 heb je ‘Elemente’ uitgebracht. Het is niet zomaar een cd, maar een verzameling singles over de vier elementen van de natuur: lucht, aarde, water en vuur. Er is ook een cd met enkele bonustracks. Wat inspireerde je om met dit concept te werken?
Oswald Henke: In tijden van de pandemie hebben we onze manier van werken moeten aanpassen. We hebben in 2020 niet veel kunnen repeteren. We hebben veel besproken via Skype-meetings of aan de telefoon, omdat je ook als band niet in groep kon samenkomen. Dus dacht ik bij mezelf: laten we alles in één doos samenvoegen wat Goethes Erben als creatief werk en inhoud heeft voortgebracht. Verleden, heden en ook toekomst. Om deze reden zijn de 7" box-elementen ook uitgebracht als vinyl + cd + zeep + andere extra's. Mijn creatieve werk omvat niet één ding, maar veel kleine elementen die vervolgens resulteren in een compleet werk. ‘Seelenbalsam’ (de zeepcollectie die Oswald Henke maakte, xk) bestaat bijvoorbeeld alleen omdat ik tijdens de pandemie bijna elke kans om geld te verdienen heb verloren en ik vervolgens het idee van veganistische cosmetica heb geïmplementeerd op basis van stukken van Goethes Erben, Erblast of Artwork. Die hebben we dan aangemaakt en als product aangeboden.
De zeep ‘Rebel’ – een van de ontworpen zepen uit de ‘Seelenbalsam’-rij – is hier de vertegenwoordiger van in de doos. De muziek behelst het kamerensemble en de reguliere groep, en de box houdt oude en nieuwe stukken in … Op de pins vind je allerlei herinneringen terug. Dit alles resulteert in wat Goethes Erben zo bijzonder maakt. Alle elementen samen resulteren in mijn werk. Ook al is Goethes Erben altijd een ensemblevoorstelling, ik ben de artistiek leider en probeer samen te werken met andere creatievelingen en zo artistieke projecten op te zetten Ik ben niet bang om nieuwe dingen uit te proberen en heb ook geprobeerd om de beperkingen die door de pandemie zijn opgelegd als onderdeel van het box-concept te integreren.
Maar het is ook zo dat ‘Elemente’ beschikbaar is als eenvoudige cd, maar dat is dan slechts één aspect van het idee achter deze uitgave.
Op de uitgave speelt Goethes Erben in twee verschillende ensembles: als een rockband op ‘Spiel mit mir’ en als een kamerensemble op de meeste andere nummers. De twee ensembles leiden ook tot verschillende liveconcerten, volledig onafhankelijk van elkaar. Hoe combineer je de twee versies van je project?
Ik ben het kruispunt en bij sommige concerten van het kamerensemble is Markus Koestner van de reguliere band er ook als slagwerker. Het zijn gewoon twee verschillende live ensembles die op verschillende tijden repeteren en onafhankelijk van elkaar aan nieuwe stukken werken. Het is dus geen combinatie, we kunnen Goethes Erben op verschillende manieren ten tonele opvoeren. Hetzij als band, hetzij als kamermuziekensemble of als muziektheaterproductie.
‘Elemente’ omvat ook ‘Ölberg’-versies van verschillende oudere stukken uitgevoerd door het kamermuziekensemble. Ik vind ze geweldig. Het blijken overblijfselen te zijn van de opnames van je vorige plaat, ‘Flüchtige Küsse’. Waarom heb je ze opgenomen op ‘Elemente’?
Dat klopt, ze zijn opgenomen in de kerk van Ölberg als onderdeel van de opnames voor ‘Flüchtige Küsse’. Voor ‘Elemente’ vertegenwoordigen deze stukken het verleden, die op zijn best een belangrijk onderdeel van het heden is en ook een optie voor de toekomst zou moeten zijn. We blijven de live-versies veranderen om ze in het heden te houden. Arrangementen kunnen kleiner of groter worden, of men kan ze laten zoals ze zijn. Dat is het spannende. Het enige belangrijke is dat je de ‘magie’ van een stuk niet vernietigt.
In het nummer ‘Zeit zu gehen’, maar ook in het cd-boekje, bekritiseer je de maatregelen rondom de coronapandemie. Je zegt zelfs dat ‘de samenleving heeft gefaald’. Wat maakte je zo boos over de maatregelen? Waarom heeft de samenleving gefaald?
Politiek en samenleving hebben kunst en de culturele sector over het algemeen gebruikt als geselknapen in de pandemie. In principe hebben wij als band en ik als muzikant sinds het uitbreken van de pandemie in Europa op geen enkel moment concerten kunnen geven. We hadden altijd restricties en voorwaarden, terwijl mensen vrolijk voetbalfeestjes vierden in stadions of zich over de hele wereld uitleefden in hun vakanties en zich vervolgens afvroegen waarom het aantal besmettingen na de vakantie weer toenam. Cultuur was het eerste dat steeds weer werd uitgeschakeld en een van de laatste dingen dat weer geactiveerd mocht worden.
Vooral voetbal wekte mijn woede, want voetbalwedstrijden zonder publiek hebben maar één ding bewezen: het gaat allemaal om geld, niet om sport. Het gaat om de uitzendrechten die moeten worden gediend. Stel je een tour van The Cure of Placebo voor zonder publiek... Zou dat niet idioot zijn? Cultuur heeft geen lobby in Duitsland, maar wat zouden mensen in deze tijd hebben gedaan zonder films en muziek? Ik denk dat mensen dat pas beseffen als je ze gewoon een maand lang geen toegang geeft tot muziek of films.
De pandemie had ook een grote impact op de artistieke wereld. Je klaagt dat zowel de platenverkoop als de kaartenverkoop voor concerten zwaar geleden hebben onder de pandemie. Wat zijn volgens jou de oorzaken en oplossingen?
Ik heb geen idee, na twee jaar niets kunnen plannen, besloot ik een derde jaar in dit opzicht te vermijden en alleen concerten van Goethes Erben in en rond Bayreuth te plannen en aan te bieden. Alleen het festival in oktober (Autumn Moon in Hamelen) is op een afstand. Alle andere concerten vinden bij ons voor de deur plaats.
Ik denk ook dat het maanden, zo niet jaren zal duren na de pandemie om mensen terug te naar concerten te krijgen. Sommigen zullen waarschijnlijk helemaal niet komen omdat ze na twee jaar van onzekerheid en angst gewend zijn om thuis te blijven.
‘Elemente’ komt na ‘Flüchtige Küsse’, dat in 2020 werd uitgebracht. We hadden eerder al concerten met het kamermuziekensemble gezien, maar dit is een hele cd in deze stijl. En hij is briljant! Ik hoorde dat het een live-cd had moeten zijn, maar vanwege Corona is die zonder publiek opgenomen. Waarom heb je besloten om met dit ensemble een cd op te nemen en waarom had het een live-opname moeten zijn?
Goethes Erben is altijd een sterke liveband geweest en vooral de kamermuziekarrangementen werken het meest intensief wanneer ze tegelijkertijd als ensemble live worden opgenomen. Daarom wilde ik ‘Flüchtige Küsse’ zo opnemen. De titels ‘Ich möchte fliegen’, ‘Zeit zu gehen’, ‘Darf ich bitten’ en ‘Fern ab vom Licht’ zijn niet op die manier opgenomen. Dit heeft voordelen op het gebied van mixen, maar als je deze stukken live hoort op de aanstaande dvd en cd ‘Das gestohlene Konzert’ dan begrijp je waarom ik de voorkeur geef aan live, ook wat betreft het opnemen van het kamerensemble. Het is gewoon levendiger en intenser.
De composities van Sebastian Boettcher voor het kamermuziekensemble zijn zeer melodieus. Je zangstijl, vaak spreekzang genoemd, is in die richting geëvolueerd, nietwaar?
Laten we het zo zeggen, met het kamerensemble raak ik soms de juiste tonen. (lacht) Aangezien de repetities hier veel intensiever en complexer zijn, durf ik mijn taalkundige mogelijkheden ook tonaal uit te breiden.
In je teksten op ‘Flüchtige Küsse’ kunnen we dingen lezen als: ‘We zoeken allemaal het grote geluk en vergeten het tevreden zijn’ en ‘Soms gaat het er gewoon om het leven te doorstaan’. Hoe zie je de zaken in dit verband?
Precies zoals het in de tekst staat. Het leven is niet altijd mooi en soms is het lot oneerlijk en gemeen. Maar het leven is ook de optie op ALLES, want als je niet leeft, kun je geen mooie dingen beleven, verliefd worden, dansen, avonturen beleven of gelukkige momenten beleven. Maar een deel van het leven is ook het ervaren van rouw en verlies. Het is belangrijk dat we iets van ons leven maken en op de een of andere manier de wereld een beetje beter maken.
Het wordt politieker aan het einde van ‘Flüchtige Küsse’: ‘Omdat we niets meer geloven; geen feiten meer geloven’ en ‘argumenteren tegen onwetendheid, is zinloos als schaken met duiven en religie’. Sijpelt de actualiteit rond corona en coronasceptici ook door in deze teksten?
‘Ich bin der Zorn’, inderdaad. Het is vooral te danken aan idioten en giftige mannen als Trump, Erdogan, Bolsonaro, Poetin en Orban dat de wereld de laatste jaren weer kleiner en intoleranter is geworden. Samenzweringstheorieën zijn in opmars en ik wacht eigenlijk op de eerste brandstapels en boekverbrandingen. De democratieën moeten zich nu laten gelden en ook duidelijk afscheid nemen van het meedogenloze kapitalisme, waarin slechts een kleine elite steeds meer geld verzamelt en de rest van de mensheid opdroogt. Of het nu financieel, economisch, sociaal of feitelijk is.
Je zegt ook dat er binnenkort een nieuwe plaat komt – het tiende studioalbum. Kun je er al iets over vertellen?
We presenteerden X live met 5 titels op de X Tour 2021. In Bayreuth presenteren we op 17 september het nieuwe album live. Het X-album zelf zal echter pas in het voorjaar van 2023 uitkomen, aangezien we deze tijd nodig hebben om het album in deze pandemische periode zodanig uit te voeren dat we er tevreden mee zijn. De pandemie heeft de zaken vertraagd en ook veel dingen verdaagd. Een ongewenste vertraging heeft nadelen. Maar je kunt deze omstandigheid ook tot een mogelijkheid maken en dat is wat we proberen te doen met het concept van X.
Goethes Erben: facebook / website / youtube
Foto's: Luc 'who cares' Luyten
Lees ons vorig interview met Goethes Erben (2019)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten