Fans van het martialproject H.E.R.R. zullen opgetogen zijn met deze plaat van Xiphos, want dit is een nieuw project van de twee zangers van H.E.R.R.. H.E.R.R. stond voor Heiliger Europa! Römisches Reich, wellicht om – neofolkgewijs – foute vermoedens te doen ontstaan. Maar hun laatste werk dateert alweer uit 2009, daarna was het lang stil rond de groep. Recent zouden ze weer actief zijn, konden we evenwel vernemen.
De twee betrokken zangers zijn Troy Southgate, die naast zijn zang ook heel wat percussie toevoegt, en Miklós Hoffer, die de voor de muziek heel kenmerkende timpani speelt. Voor de composities werken ze deze keer samen met Matteo Brusa, de Italiaan achter de dark-ambient-projecten Medhelan en La Tredicesima Luna.
Samen maken ze iets dat best wel als de opvolger van H.E.R.R. bestempeld mag worden: neoklassieke martial muziek, met teksten die naar de geschiedenis van de klassieke oudheid verwijzen. Want H.E.R.R. maakte destijds platen over de onder meer de geschiedenis van Constantinopel en van de Romeinse keizers.
De nieuwe plaat van Xiphos – ‘The Rise And Fall Of Athens’ – is gebaseerd op de Griekse oudheid. Uitgangspunt is het boek ‘Parallelle levens’ van Plutarchus, een historicus, filosoof en priester uit Griekenland. Plutarchus leefde vermoedelijk van 46 tot 119 na Christus, dus in een tijd dat het antieke Rome reeds de overhand had in Griekenland. Plutarchus zou later in zijn leven trouwens een Romeins burger worden, al bleef hij wel in Griekenland wonen.
‘Parallelle levens’ is het belangrijkste werk van Plutarchus. In het boek koppelt hij biografieën van belangrijke Griekse en Romeinse persoonlijkheden. Steeds werden een Griek en een Romein aan elkaar gelinkt en vergeleken. Ik vermoed dat het duidelijk is dat Xiphos voor deze plaat enkel uit de Griekse biografieën – meer bepaald zelfs Atheense biografieën – geput heeft, en bijgevolg nummers gewijd heeft aan negen inspirerende persoonlijkheden uit de Griekse oudheid.
Het mag merkwaardig lijken dat de plaat begint met de ode aan een mythologische figuur, maar als je weet dat de Romeinse biografieën beginnen met Romulus, de stichter van Rome, dan begrijp je ook waarom Plutarchus gekozen heeft voor Theseus als de stichter van Athene. Theseus is vooral bekend voor het verslaan van de Minotaurus op Kreta. Maar Theseus was – wellicht – ook de zoon van Aigeus, de koning van Athene, of misschien van de zeegod Poseidon. Zijn moeder Aethra had namelijk met beiden geslapen.
Theseus beging vele heldendaden, en werd door een tragisch misverstand – een ware Griekse tragedie – koning van Athene. Hij had namelijk met zijn mogelijke vader Aigeus afgesproken dat hij met een wit zeil zou terugkeren naar Athene van zijn expeditie, maar voer met een zwart zeil terug. Daarop dacht Aigeus dat Theseus dood was, en hij liet zich in het water vallen en verdronk. Theseus werd de nieuwe koning, en de zee heet sindsdien de Egeïsche Zee, als verwijzing naar Aigeus.
De plaat vervolgt met een lied over de Griekse staatsman en dichter Solon, die gezien wordt als de stichter van de democratie in Athene. De tekst bezingt Solon als een man die strenge maar rechtvaardige wetten schreef, die braken met het draconische verleden. Ondanks zijn grote invloed weigerde Solon om een tiran te worden. Op die manier heeft hij een democratische toekomst voor Athene verzekerd.
Themistocles – die in het boek ‘Parallelle levens’ eigenlijk voorafging aan Solon – erkende het gevaar van een Perzische aanval op Athene, en wist de Atheense bevolking te overtuigen om te investeren in een sterke vloot. Zo behield hij een belangrijke overwinning op de Perzen. Grootheidswaanzin en hebzucht zorgden er echter voor dat Themistocles verbannen werd en zijn leven eindigde in ballingschap in … Perzië.
Aristides was dan weer een conservatief staatsman die onder invloed van Themistocles verbannen werd – via de procedure van ostracisme, waarbij men een man voor tien jaar kon verbannen door tegen hem te stemmen op scherven aardewerk. Hij werd echter vroegtijdig teruggeroepen en kreeg eerherstel toen de Perzen Athene aanvielen. Hij werd door Plutarchus – die ook de bedoeling had om morele waarden te verdedigen met zijn geschriften – beschouwd als een extreem rechtvaardig en onkreukbaar man.
Cimon was dan weer de meest invloedrijke man na de verbanning van Themistocles. Hij behaalde grote overwinningen op de Perzen, maar werd ‘laconisme’ verweten omdat hij zich verzoenend opstelde naar de Spartanen toe. Hij wou de Spartanen zelfs militair helpen in hun strijd in de Derde Messenische Oorlog. De Spartanen weigerden zijn hulp, waarna ook Cimon verbannen werd uit Athene. Een jaar later begon de eerste Eerste Peloponnesische Oorlog tussen Athene en Sparta. Bij zijn terugkeer in Athene onderhandelde Cimon een wapenstilstand met Sparta. Hij trok weer ten strijde tegen de Perzen, waarbij hij sneuvelde. Cimon werd na zijn dood als een held vereerd.
Perikles was zowat de erfvijand van Cimon, en in tegenstelling tot Cimon iemand die de Atheense democratie wou versterken, zelfs in die mate dat hij een ‘demagoog’ genoemd werd. Dat was destijds nog een vrij neutrale term. Perikles promootte kunst en literatuur, en staat voor grootse architecturale projecten als het Parthenon, dat trouwens de cd-hoes van dit album siert. Perikles’ olympische visie wordt geroemd in het lied dat aan hem opgedragen wordt, al wordt ook gesteld dat de oorlogen buiten de stadsmuren bleven duren.
Nicias won aan invloed tijdens Perikles’ tijd aan de macht, en was eerder een pragmaticus die streefde naar vrede met Sparta. Nicias ging in tegen het radicale democratische imperialisme. Hij werd tegen zijn zin aangeduid als aanvoerder van een expeditie tegen Sicilië, eveneens bedoeld om de Spartaanse invloed te temperen. Er wordt aangenomen dat de expeditie door zijn weifelende houding tot een nederlaag leidde. De Spartaanse generaal die tegen de Atheners vocht, zou bevolen hebben om Nicias’ leven te sparen, maar ofwel werd het bevel genegeerd, ofwel pleegde Nicias zelfmoord in de strijd.
Alcibiades was de grote tegestander van Nicias. Hij was een radicale democraat die de Spartanen voorgoed een lesje wou leren. Nadat hij in de Siciliaanse oorlog beschuldigd werd van heiligschennis, liep hij echter over naar Sparta, om van daar uit te vluchten naar Perzië. Toen de democraten weer aan de macht kwamen, keerde hij terug naar Athene, van waaruit hij opnieuw ten strijde trok tegen Sparta. Na een blunder van een medestander ging hij in vrijwillige ballingschap, waar hij in opdracht van Spartaanse krachten vermoord werd. Alcibiades staat symbool voor de briljante en tomeloos ambitieuze jongeman die door zijn eerzucht ten onder komt.
De laatste figuur die bezongen wordt is een Spartaan. Lysander was een admiraal en een van de opdrachtgevers voor de moord op Alcibiades. Hij zorgde er in een coalitie met de Perzen voor dat Athene aan het einde van de Peloponnesische oorlog een smadelijke nederlaag leed en een dictatuur werd. (De ‘Dertig Tirannen’ zouden evenwel maar acht maanden aan de macht blijven, waarna Athene opnieuw een democratie werd.)
En zo wordt de structuur van de plaat – en de verwijzing naar de titel ‘The Rise And Fall Of Athens’ – helemaal duidelijk. Hoewel de plaat de structuur van het boek ‘Parallelle levens’ van Plutarchus niet volgt, zit er een logische, verhalende lijn in de opeenvolgende nummers. In de outro beschrijft Xiphos hoe de Atheense democratie inspirerend blijft werken, ook vele generaties na haar val, die beschouwd wordt als een gevolg van de imperialistische ambities van de stad.
‘The Rise And Fall Of Athens’ is een aanrader voor wie gepassionneerd is door de Griekse oudheid, zoveel is zeker. Je moet misschien nog iets meer weten van deze geschiedkundige periode om er volop van te genieten, maar daar hopen we met deze recensie een aanzet toe gegeven te hebben. Ideaal is natuurlijk om het boek ‘Parallelle levens’ van Plutarchus zelf te lezen. Maar ook wie zich niet noodzakelijk in de geschiedenis wil verdiepen, maar wel houdt van atmosferische neoklassiek en neofolk, kan eindeloos van deze plaat genieten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten