Qntal, Estampie, VocaMe, Al Andaluz Project ... Het was al een indrukwekkend lijstje, en daar komt nu nog een project bij: The Karma Project. Opnieuw zijn Michael Popp en Sigrid Hausen de meesterbreinen, al is ook de inbreng van een aantal muzikanten van het nieuwe ensemble cruciaal. The Karma Project onderscheidt zich immers van de eerdere projecten van Popp en Hausen omdat ze hier Indische en Mongoolse invloeden verwerken in hun muziek.
Maar laten we even recapituleren. Rond 1985 vinden Sigrid Hausen en Michael Popp elkaar in de wens om moderne uitvoeringen van Middeleeuwse muziek te maken. Ze richten daartoe Estampie op, dat Middeleeuwse liederen vertolkt met traditionele instrumenten. De insteek was echter nooit om de muziek identiek te reproduceren zoals die destijds geklonken zou moeten hebben, maar integendeel om door een moderne interpretatie aangename muziek te maken die het erfgoed levend moet houden.
Qntal werd in 1991 opgericht – destijds ook met de inbreng van Ernst Horn van Deine Lakaien – om Middeleeuwse liederen uit te voeren met moderne elektronica. Het werd een groot succes. Hits als ‘Ad Mortem Festinamus’ en ‘Palästinalied’ scoorden op de dansvloer. Gaandeweg werden de invloeden ruimer, en werden klassieke gedichten uit verschillende tijdperken verwerkt in het oeuvre. Ernst Horn verliet Qntal in 1999 om gelijkaardige muziek te maken met het eveneens aanbevelenswaardige Helium Vola. Qntal bracht een paar maanden geleden nog hun negende studioplaat ‘Time Stands Still’ uit, die alweer fantastisch is.
Ook Estampie evolueerde verder, en ging bijvoorbeeld Arabische invloeden verwerken in de muziek. Eén en ander groeide uit tot Al Andaluz Project, waarin Estampie samenwerkt met de groepen Amán Amán en L'Ham de Foc. De bedoeling is om muziek te vertolken met de invloeden van de drie grote monotheïstische culturen: christendom, islam en judaïsme, die elkaar troffen in Spaans Andalusië. VocaMe is dan weer een vrouwelijk vocaal ensemble dat traditionele Byzantijnse en Middeleeuwse liederen brengt.
U voelt het, er zit veel diepgang in het werk van Michael Popp en Sigrid Hausen, en dat is met deze opvoering van The Karma Project niet anders. Het is ook niet helemaal verwonderlijk dat de wereldpremière van ‘Hear the voice’ op het Festival van Vlaanderen, met name op het voorjaarsfestival Lunalia, geschiedt. Sigrid Hausen was hier in 2018 al ‘artist in residence’ en ook VocaMe mocht reeds op het Festival van Vlaanderen optreden.
‘Hear The Voice’ is een muziektheater, een combinatie van muziek, theater, dans en projecties. Er is één acteur die ook de verteller is, Patrick Nellessen, maar daarnaast zijn er twee danseressen met elk hun eigen specialiteit. Mirjam Plank is een uitmuntende hedendaagse danseres, terwijl Ioanna Srinivasan gespecialiseerd is in traditionele Indische kathakdans. Op het eerste zicht een vreemde combinatie, maar het is net deze diversiteit die zorgt dat je keer op keer verrast wordt door de vertoning.
Daarenboven genieten we van negen magistrale muzikanten, die harmonium, tabla, basuri, santur, vedel, saz, dilrupa, tar en tal van percussie-instrumenten spelen. De meest speciale is wellicht Naranbaatar Purevdorj, die de tweesnarige paardenkopvedel speelt – een soort Mongoolse cello – en daarenboven indruk maakt met zijn keelzang. De man speelt tegenwoordig ook mee in Qntal. Bijna alle muzikanten zingen trouwens mee, en dat geeft erg mooie samenzang.
‘Hear The Voice’ is gebaseerd op het Indische epos van de Mahabharata, één van de grondteksten van het hindoeïsme. Maar eigenlijk gaat ‘Hear The Voice’ veel breder. Het uitgangspunt was om parallellen te trekken tussen verschillende mythische verhalen. Er werden zeven grote thema’s opgelijst, die voorkomen in verschillende mythologieën: de strijd, het scheppingsverhaal, het heldendom, het water, het woud en karma (of het onvoorzienbare lot dat tot catastrofe of catharsis leidt).
U moet dus niet verrast zijn indien midden in een voorstelling over de Mahabharata plots ridder Percival opduikt, of poëzie van de naoorlogse schrijfster Ingeborg Bachmann, de Middeleeuwse dichter Abaelard, of de Duitse klassieker Heinrich Heine, al komt ook de Indische mysticus Kabir aan bod. The Karma Project heeft gepuzzeld met verschillende bronnen om tot deze opvoering te komen, en opnieuw is het deze diversiteit aan invloeden die de vertoning extra speciaal maakt.
Al ben ik in de eerste plaats onder de indruk van de muziek. Michael Popp, die opnieuw de muzikaal directeur is van de hele onderneming, heeft zich duidelijk verdiept in de Indische muziek. Hij werd hier ongetwijfeld geholpen door percussionist Sascha Gotowtschikow, ook een lid van Qntal, die als een specialist ter zake geldt. Dat hebben ze fantastisch gedaan, zowel als ze een muzikale percussiestorm veroorzaken, als wanneer ze meer melodische fragmenten uitwerken.
Maar zoals u uit deze tekst al kon afleiden, beperkt Popp zich niet tot Indische muziek. Hij verwerkt ook Middeleeuwse polyfonische zang in het stuk, net als Arabische en Ottomaanse invloeden. Op die manier put hij uit verschillende muzikale tradities – tradities die ook elk hun uiteenlopende structuren, ritmes en toonladders kennen – om tot een origineel geheel te komen.
En ik denk dat dit ook de hoofdbetekenis is van dit werk. Verschillende culturen kennen hun verschillen, maar ook hun overeenkomsten. Sommige thema’s – de eeuwige thema’s uit de klassieke literatuur en mythologie – komen in alle culturen voor, en verbinden ons. Maar ook de verschillen kunnen verrijkend werken, door het besef dat de eigenheid van je eigen cultuur niet universeel is, en er een interessante wisselwerking ontstaat. ‘Hear The Voice’ is alvast een bewijs dat multicul niet noodzakelijk rijmt op flauwekul, en integendeel enorm rijke ervaringen kan teweegbrengen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten