In 1909 publiceerde Filippo Tommaso Marinetti zijn Futuristisch Manifesto. Het moest het startsein zijn van een nieuwe kunstbeweging die de toekomst zou scheppen, radicaal brekend met het verleden. In een flamboyant geschreven tekst rekende Marinetti af met alles wat hem voorafgegaan was. Het Futuristisch Manifesto - overigens het eerste van vele futuristische manifesten - stelde een aantal richtijnen op voor de literatuur, in de eerste plaats voor poëzie. Diezelfde richtlijnen zouden later ook toegepast worden in de schilderkunst, de architectuur, muziek, toneel en film, waardoor het futurisme een stroming werd die in alle kunstvormen toepassingen vond.
Het manifest stak zijn verheerlijking van geweld, oorlog, nationalisme en destructie niet weg, ideeën die later zouden leiden tot een intensief engagement van de Italiaanse futuristen - Marinetti in het bijzonder - in het Italiaanse fascisme. De beweging was nochtans verbonden met andere stromingen uit het modernisme als de avant-garde of het dadaïsme, die er eerder pacifistische idealen op nahielden, en vaak ook als reactie op het eindeloos bloedvergieten in de Eerste Wereldoorlog ontstonden. Vele futuristen lieten zich daarentegen inlijven bij het begin van de oorlog, hopende dat ze hun land zo grootsheid en moderniteit zouden brengen.
Na de oorlog richtte Marinetti - intussen op een leeftijd waarop hij volgens zijn eigen manifest verdiende om in de mand gegooid te worden als een nutteloos manuscript - de Futuristische Politieke Partij op, die een jaar later - in 1919 - prompt werd ingelijfd bij de Fasci di Combattimento. Zodoende was hij één van de eerste leden van de Fascistische Partij, en schreef hij ook mee aan het Fascistisch Manifest. Marinetti zou in 1920 tijdelijk breken met het fascisme, dat volgens hem teveel het Romeinse Rijk verheerlijkte, oftewel het door hem o zo verfoeide verleden. Later zou hij weer een belangrijke rol opnemen in de beweging, en hij bleef het fascisme trouw tot aan zijn dood in1944.
En zo komen we tot deze dvd van Thomas Köner. De film wil duidelijk geen verheerlijking zijn van het manifest, maar eerder een kritische terugblik. Snelheid - één van de speerpunten van het Futuristisch Manifest - valt hier niet terug te vinden. De muziek volgt het tergend trage tempo van 4BPM, oftewel 4 tellen per minuut. Yep, de futuristen hebben verkregen wat ze wilden: snelheid, geweld, oorlog, industrialisering, wreedheid en onrecht. Vandaag keren we terug van het militante ultramodernisme naar de realiteit: de verwoestingen van oorlog, industrialisering en onmenselijkheid. Tijd om te bezinnen.
Het werk werd gemaakt om de honderdjarige verjaardag van het Futuristisch Manifest te vieren, op 20 februari 2009. De muziek werd besteld en uitgezonden door de Duitse radio WDR3, maar wordt hier vergezeld van een film waarop we filmprojecties op een mannelijk lichaam zien. Niet meer dan dat. Een stem citeert onverstaanbaar en slepend uit het manifest. Op de achtergrond hoor je aanhoudende elektronische geluiden en klanken uit een geprepareerde piano.
Veel wijzer zult u uit deze dvd niet worden. U moet de achtergronden van het futurisme en de bedoelingen van de kunstenaar begrijpen vooraleer u dit kunt vatten. Gelukkig heeft Dark Entries hiertoe al een eerste aanzet gegeven met deze bespreking. U kan er natuurlijk ook gewoon van genieten als een rustgevend werk. Want uiteindelijk gaat dit over de nood aan rust en meditatie na een eeuw van overdreven snelheid en geweld.
Thomas Köner_Futurist Manifesto_VON022 from Von Archives on Vimeo.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten