Hambach-1848 was het eerste volwaardige album van Hekate en kwam
oorspronkelijk enkel op vinyl uit in 1998, 150 jaar na de gebeurtenissen
waarnaar de plaat verwees. Na het succes van Die Welt der dünklen
Garten uit 2011 is het werk voor het eerst op cd verkrijgbaar.
1848 moet zowat het jaar van de Europese lente geweest zijn, met
democratische revoluties in Frankrijk, België, Nederland, Zweden,
Italië… In Frankrijk en Nederland leidde het tot aanzienlijke stappen
vooruit in de democratisering. In bijna alle andere landen werden de
opstanden bloedig neergeslagen, misschien nog het meest van al in
Duitsland.
Het begon met de Verlichting. Onder invloed van het nieuwe
gedachtengoed gingen in heel Europa mensen nadenken over democratie en
de afschaffing van het feodalisme. In Frankrijk en de Verenigde Staten
leidde het zelfs tot revoluties en de invoering van republieken.
Duitsland, dat destijds verdeeld was in talloze vorstendommen, bleef
flink in de greep van het absolutisme, al had je wel pogingen tot
verlicht despotisme in Pruisen en Oostenrijk.
Napoleon wist de wisselende coalities van monarchieën tegen de Franse
revolutie af te wenden, kroonde zichzelf tot keizer en veroverde op een
haartje na heel Europa. Zijn inval in Duitsland werd wisselend onthaald
in de verschillende Duitse staten, maar uiteindelijk dwongen de
verzamelde Duitsers Napoleon op zijn knieën in de Volkerenslag in
Leipzig. Na zijn nederlaag waaide de wind van de reactie over Europa om
de oude grenzen en monarchieën – mits een paar opportunistische
wijzigingen – terug in ere te herstellen.
Doch de idealen van de Franse Revolutie waren hiermee niet dood.
Bovendien deden verschillende misoogsten en de industriële revolutie de
armoede over heel Europa stijgen. De Februarirevolutie van 1848 in
Frankrijk stak het vuur aan de lont. De Franse koning moest aftreden en
de republiek werd opnieuw ingevoerd. Al snel sloeg de vonk over naar
Baden, en verspreidde de revolutie zich als een lopend vuurtje over het
hele Duitstalige gebied.
De revolutionairen eisten democratische hervormingen en Duitse eenheid.
Frankrijk mocht dan al de inspiratie voor de opstand vormen, de
Duitsers kozen de kleuren van de anti-Napoleoncoalitie – zwart, rood,
goud – als kleuren van hun opstand. (Het Duitse nationalisme was ook
aangewakkerd door de dreiging van een Franse aanval op het Rijngebied.
Het zette Niklas Becker en Robert Shumann in 1840 aan om het Rheinlied
te schrijven: ze zullen hem niet hebben, de vrije Duitse Rijn, zolang...
U hebt weinig verbeelding nodig om te raden welk weinig geïnspireerd
volkslied hierop gekalkeerd werd.)
Geconfronteerd met de massale opstand konden de Duitse vorsten niet
anders als een paar toegevingen doen. Over heel Duitsland werden er
liberale ministers aangeduid en hervormingen doorgevoerd. Het meest
indrukwekkende was de vorming van een democratisch verkozen parlement in
Frankfurt - de zetel van de Duitse Bond met vertegenwoordigers uit alle
Duitstalige landen - dat een gezamenlijke en liberale Duitse grondwet
moest schrijven.
In dit parlement zetelde ook Robert Blum, aan wie Hekate deze cd
opdraagt. Blum was een erg kritische journalist en politicus uit Leipzig
en werd één van de grote helden van de revolutie van 1848, ook al
hoorde hij tot de radicaaldemocratische en republikeinse minderheid in
het parlement. Hij werd in november 1948 terechtgesteld nadat hij had
deelgenomen aan de Weense opstand, die hij als laatste reddingsboei zag
voor de intussen steeds meer in de hoek gedromde revolutie. De
Pruisische Koning Frederik Willem IV verkoos om het advies van zijn
officier Gustav von Griesheim te volgen: ‘tegen democraten helpen
slechts soldaten’. Het parlement van Frankfurt werd opgedoekt, en overal
werden opstanden in het bloed gesmoord.
Al vanaf de eerste noten is duidelijk dat Hekate niet kiest voor
traditionele of historisch getrouwe versies van de nummers. Het gebruik
van elektronische klanken en omstandig tromgeroffel laten er geen
twijfel over bestaan dat we hier binnen het genre van de neofolk zitten.
Bleifeld is een lange intro met sfeervolle synths en drommen percussie.
Hecker’s Traum citeert een strofe uit het Heckerlied, maar is eveneens
een sfeervolle mix van electronica en tromgeroffel. Friedrich Hecker was
een voorman in de revolutie in Baden. In zijn steeds radicalere ideeën
nam hij ook socialistische accenten over. Want 1848 was niet enkel een
liberale revolutie. Het was ook het jaar van het communistisch manifest,
van de eerste communistenprocessen, van het verbod op de Neue
Rheinische Zeitung, van het exil van Marx uit België en uit Duitsland
naar Engeland…
Hecker riep in Baden de republiek uit en leidde een gewapende opstand
tegen de Pruisische monarchie. Het werd hem niet in dank afgenomen, ook
niet door zijn mederevolutionairen. De revolte werd immers hardhandig
neergeslagen en hypothekeerde de slaagkansen van de revolutie. Zoals
vele andere revolutionairen vluchtte Hecker naar de Verenigde Staten.
Die Gedanken sind frei is wellicht het bekendste nummer uit deze
periode en op deze cd. De tekst dateert uit 1780, terwijl de melodie
ergens tussen 1810 en 1820 ontstond. Het nummer dankt zijn succes niet
enkel aan de prachtige en niet mis te verstane tekst, maar ook aan
‘Forty-Eighters’ als Hecker die tegen slavernij en racisme vochten in
hun nieuwe vaderland en het nummer tot vrijheidslied verheven in de
Amerikaanse Burgeroorlog.
Trotz alledem ontstond in juni 1848, als de kansen van de revolutie al
gekeerd waren. Het werd één van de bekendste 1848-liederen, net als het
Bürgerlied, dat al in 1845 geschreven werd en hier een prachtige
uitvoering met harp krijgt. De tekst van Georg Herweg verwoordt prachtig
de idealen van vrijheid, gelijkheid en broederschap. Unser die Welt,
trotz alledem is een door percussionist :R*NE: geschreven ode aan de
revolutionairen. Deze al bij al vrij korte cd eindigt met het
instrumentele Gedankenfreiheit, opnieuw met harp en elektronica.
Dit is niet de meest volledige noch de meest gedocumenteerde cd over
dit onderwerp, maar wel een zeer geslaagde. Het geeft ons de kans om een
paar duidelijke conclusies te rekken. De opstand van 1848 was niet de
eerste uiting van een autoritair nationalisme dat later tot Hitler
leidde. Het was een oprecht democratische revolutie. Met het falen van
de revolutie kreeg het militaristische Pruisen – een leger met een
staat, zoals Mirabeau ooit opmerkte – de overhand en kon het de
eenmaking van Duitsland voltooien in een allesbehalve democratische
context.
Tenslotte moeten we benadrukken dat de beschuldigingen van
rechtsextremisme – die in het neofolk wereldje helaas niet altijd van de
lucht zijn – in het geval van Hekate volledig misplaatst waren. Deze cd
leert ons veel over de geschiedenis en is een gepaste hommage aan de
revolutionairen van 1848.
Andere cd-bronnen:
- Dieter Süverkrüp: 1848. Lieder der deutschen Revolution
- Zupfgeigenhansel: Alle die dies Lied gesungen
- Stimmen der 20.jahrhunderts: Hymnen der Deutschen
- Märche und balladen aus den Freiheitskriegen 1813-1815
Xavier Kruth
23/07/2012
23/07/2012
Geen opmerkingen:
Een reactie posten