maandag, december 01, 2008

Terrible. Cruel. Fascinant. Alain Bashung in de AB 27/11/2008

Begin dit jaar kocht ik een kaart om één van de meest eigenzinnige stemmen uit de Franse muziekwereld aan het werk te zien in het Koninklijk Circus. Groot was mijn frustratie toen ik hoorde dat het concert uitgesteld werd. Toen ik later hoorde dat Bashung het concert om gezondheidsredenen had uitgesteld, dacht ik meteen: te veel gerookt! Dat hij ondanks zijn behandeling voor longkanker verder gaat met zijn tournee is erg moedig. In mei maakte hij er in het Koninklijk Circus een indrukwekkende show van. Hij deed dat donderdag nog eens over in de AB.

Bashung opende met Comme un Lego van zijn nieuwe plaat Bleu Pétrole. ‘Quelqu’un a inventé ce jeu, terrible, cruel, fascinant.’ Het nummer kon wel als motto voor de avond gelden. Bashung draagt duidelijk de gevolgen van zijn ziekte. Hij is graatmager en naar verluid dienen hoed en zonnebril om te verbergen dat de chemotherapie de overmacht had over haar en wenkbrauwen. Al is die zonnebril er volgens mij altijd al geweest. Volgens de laatste berichten ging zijn toestand erop vooruit, waarop Bashung prompt nieuwe optredens aankondigde. De komende week zal hij trouwens nog twee keer in een uitverkochte AB spelen.

Bashung heeft zich omringd met uitstekende muzikanten, en dat is nodig want zijn nummers zijn niet zo eenvoudig te vertolken. Cellist Jean-François Assy moest op zijn eentje alle strijkerspartijen op zich nemen, en speelde dat in een handomdraai klaar. Bassist Bobby Jocky en drummer Arnaud Dieterlen boden een stevige onderbouw en Yann Péchin was gewoonweg subliem op gitaar. Bashung speelde vooral de crooner - met grootse handgebaren om het dramatische van zijn muziek nog extra in de verf te zetten - maar nam af en toe een gitaar in de hand of een harmonica in de mond. De lichtshow bestond uit trage kleurcombinaties die uitstekend bij de muziek pasten en de sfeer zowaar nog zwaarder maakten.

Dan volgden ‘Je t’ai manqué’ en ‘Hier à Sousse’, twee nummers die Gaëtan Roussel van Louise Attaque voor Bashungs laatste plaat geschreven heeft. Bashung heeft voor zijn laatste werk immers veel op andere componisten en tekstschrijvers gerekend. Slechts aan drie nummers heeft hij mee geschreven. Nu, wie onder meer een beroep doet op de vrij sublieme Gérard Manset voor het schrijven van nummers, kan in mijn ogen weinig fout doen. Al bij al heeft Bashung met Bleu Pétrole een aardige plaat afgeleverd. Een plaat die naar zijn doen vrij toegankelijk is en zelfs gemakkelijk te categoriseren valt met verwijzingen naar de Tindersticks of Tom Waits. Toch zal Bleu Pétrole onvermijdelijk in de schaduw blijven van zijn voorgangers.

En één van die voorgangers kwam donderdag ruimschoots aan bod. Fantaisie militaire uit 1998 werd ooit door een panel artiesten verkozen tot ‘beste Franse plaat van de laatste 20 jaar’. Met La nuit je mens speelt Bashung één van de absolute hoogtepunten van de avond. Ook Mes prisons en Samuel Hall mogen Fantaisie militaire vertegenwoordigen. Eigenlijk put Bashung een heel optreden lang vooral uit Bleu Pétrole en Fantaisie Militaire. Met A perte de vue speelt Bashung ook iets uit Chatterton uit 1994. Deze plaat wordt beschouwd als het eerste deel van de drieluik Chatterton – Fantaisie militaire – l’Imprudence. Is Chatterton nog vrij toegankelijk en licht verteerbaar, dan zou het gemoed steeds zwaarder worden doorheen de twee volgende delen van de trilogie.

Ik was in mei wat teleurgesteld dat Bashung geen enkel nummer gespeeld heeft uit wat ik als zijn absolute meesterwerk beschouw: l’Imprudence uit 2002. (Teleurgesteld is misschien een groot woord voor hetgeen je voelt na een magistraal concert, maar je snapt wel wat ik bedoel.) Deze keer hadden we toch recht op één nummer uit dit opus: Mes bras. Het is vreemd dat Bashung niet meer speelt van deze alom geloofde plaat. Het was ook vreemd om Bashung zelf in een onderhoud met Le Monde te horen zeggen: ‘Ik denk dat de waardering voor l’Imprudence de artistieke waarde ervan overstijgt. De goede wil die ik erin steek is blijkbaar sterker dan het resultaat.’

Wat nog? Meer van Bleu Pétrole : Je tuerai la pianiste, Le secret des banquises… Als na een paar akkoorden ‘blowing in the wind’ de bottleneckgitaar van Osez Josephine weerklinkt, gaat het publiek uit de bol. Er zijn in dit optreden weinig gelegenheden geweest om uit de bol te gaan. Het kwam wat raar over dat het publiek achteraf nog minuten in de handen bleef klappen op zware, langzame nummers waaruit het gros van dit concert bestond. Hoe dan ook, met Fantaisie militaire (het nummer) heeft Bashung een uistekende afsluiter voor een uitstekend optreden, één van de beste optredens van het afgelopen jaar!


Update: op 14 maart 2009 is het nieuws gekomen. Bashung is niet meer. Ook hij nu dood.