Van And Also The Trees wordt gezegd dat ze elk jaar in de Botanique spelen, en dat er elke keer evenveel volk komt. Ik heb de Engelse groep al vaker in de Rotonde gezien, maar dat was nu toch een paar jaar geleden, wat wellicht ook aan corona te wijten is. De vorige keer dat ik And Also The Trees zag, was op Sinner’s Day 2021, en ze waren toen gewoon verbluffend. Toen ik zag dat ze in Brussel zouden spelen, voelde ik me zowat verplicht om een ticket te kopen.
Wat And Also The Trees zo legendarisch maakte? Misschien hun vriendschap met The Cure, waarvan Robert Smith en Mike Hedges de eerste cassette ‘From Under The Hill’ coproduceten, en Laurence Tolhurst de eerste volwaardige plaat ‘And Also The Trees’ producete. And Also The Trees kon ook meermaals met The Cure touren, al kwam hun internationale doorbraak pas later, met de uitgave van ‘Virus Meadow’ in 1985, een plaat die nu heruitgegeven is op vinyl, met op de tweede vinyl twee ep’s uit dezelfde periode.
Vast staat dat de groep wat apart stond van de toen florerende postpunkscene. Waar de meeste groepen afkomstig waren uit Londen, Manchester, Liverpool of Leeds, en hectische grootstadherrie produceerden, kwam And Also The Trees van de boerenbuiten, van Inkberrow in Worcestershire, en reflecteerde hun muziek de rust en de romantiek van het plattelandsleven. Het aparte geluid werd ook opgemerkt door John Peel, die hen uitnodigde voor één van zijn bekende sessies.
Justin Jones verkreeg in 1978, op de leeftijd van 14 jaar, zijn eerste gitaar, en maakte daarmee al snel indruk op zijn oudere broer Simon. Ze vormden een groep met de broers Graham en Nick Havas op bas en drums. De unieke gitaarstijl van Justin – heel melodisch en doorspekt van tremolo – domineert in de composities, en geven de groep tot op vandaag zijn eigen geluid, ook al zijn de gebroeders Havas in de loop der jaren afgehaakt.
Zonet heeft And Also The Trees zijn veertiende studioplaat afgeleverd: ‘The Bone Carver’. Het is de eerste plaat sinds ‘Born Into The Waves’ uit 2016, en het is net zoals zijn voorganger een pareltje dat hier onafgebroken op staat sinds ik de plaat op het optreden van donderdag gekocht heb. And Also The Trees staat dan ook voor kwaliteit, zowel op plaat als live, waar ze nummers uit de nieuwe plaat afwisselen met ouder werk uit hun 42-jarige carrière.
Maar vooraleer And Also The Trees zal aantreden, mogen The Ultimate Dreamers het podium op. The Ultimate Dreamers zijn een new wavegroep uit Lessen die hun eerste leven hebben gehad tussen 1986 en 1991. Zanger Frédéric Cotton – ook bekend als de organisator van de Fantastigue.Nights-concerten en Club New Wave-fuiven – heeft de groep echter nieuw leven ingeblazen nadat hij in coronatijden op basis van zijn archieven een plaat op vinyl en cd uitbracht.
De groep werd oorspronkelijk terug opgericht om die archief-cd live te brengen, maar al snel bleek de groep voldoende gemotiveerd om zich ook aan nieuw werk te wagen. Ik heb The Ultimate Dreamers al eerder aan het werk gezien, toen ze heel wat nummers uit de plaat speelden, maar had me verwacht aan heel wat nieuwe nummers op dit concert. En dat oversteeg mijn verwachtingen. Enkel afsluiter ‘Japanese Death’ kon ik herkennen van de plaat.
Het is natuurlijk moeilijk om te zeggen wat nieuwe nummers zijn, want The Ultimate Dreamers hadden natuurlijk heel wat meer nummers dan wat op de plaat verscheen, maar mijn indruk is dat de set vooral uit nieuw werk bestond. De nieuwe single ‘Polarized’ hebt u hopelijk al gehoord, en we hoorden de nieuwe toetseniste ook cello spelen op ‘The Corpse’, dat hier zowat voor de eerste keer gespeeld werd. Het optreden doet ons uitkijken naar de ep die de groep voor begin 2023 beloofd heeft.
Dan beginnen And Also The Trees aan hun set. Ze maken meteen duidelijk dat ze hier zijn om hun nieuwe plaat te promoten. ‘Beyond Action And Reaction’ en ‘The Seven Skies’ komen immers van die plaat. Daarna duiken ze ver in hun verleden met ‘Shantell’, een single uit 1983 dat nog door Laurence Tolhurst van The Cure geproducet werd. Ook de B-zijde van die single – ‘Wallpaper Dying’ – zal trouwens aan bod komen.
Er volgen nummers uit ‘Born Into The Waves’ (2016), ‘(Listen For) The Rag And Bone Man’ (2007), ‘Green Is The Sea’ (1992), ‘Angelfish’ (1996) en ‘Farewell To The Shade’ (1989), al was het maar om te bewijzen dat And Also The Trees al meer dan vier decennia meegaan en trots zijn op het grote oeuvre dat ze in die tijd geschreven hebben. Bijzonder goed vertegenwoordigd is de plaat ‘Virus Meadow’ uit 1985, die zoals gezegd onlangs heruitgegeven werd.
Op die heruitgave vind je ook ‘Scarlet Arch’, dat oorspronkelijk slechts een B-zijde was van ‘A Room Lives In Lucy’ uit 1985, één van de twee ep’s die op de dubbele vinyl opgenomen zijn, maar intussen zijn eigen leven is beginnen leiden. De reguliere set wordt afgesloten met ‘So This Is Silence’ van het titelloze debuut uit 1984, alweer met Tolhurst als producer. And Also The Trees komt nog terug, en speelt nog wat nummers van de nieuwe plaat vooraleer ze met ‘Virus Meadow’ – het nummer – definitief afsluiten.
And Also The Trees heeft niet alleen bewezen een groep met een majestueus verleden te zijn, maar ook en vooral dat ze nog altijd relevant zijn en prachtige muziek maken. De scherpe gitaren en de klarinet van van het nieuwste lid Colin Ozanne bleken een absolute meerwaarde te zijn, en drummer Paul Hill geeft niet enkel het ritme aan, maar schilders met zijn drumstokjes extra accenten die de muziek ten goede komen. En dan hebben we nog Simon Huw Jones die als vanouds de getormenteerde zanger speelt. Dit alles staat garant voor een uitmuntende show die we u van harte aanraden. Mis ze niet als ze nog eens langskomen!
Setlist And Also The Trees: Beyond Action And Reaction / The Seven Skies / Shantell / Your Guess / Maps In Her Wrists And Arms / Wallpaper Dying / Rive Droite / Mermen Of The Lea / In A Bed In Yugoslavia / Scarlet Arch / Boden / Missing / So This Is Silence / / / Prince Rupert / The Bone Carver / Across The Divide / Virus Meadow
Setlist The Ultimate Dreamers: Awakening / A Day In The Life / Piano Ghost / Midnight / Happiness / Polarized / Big Violent / Hell’s Bells (AC/DC) / The Corpse / Replicant / Japanese Death
Christian Death is een legendarische groep. Ze waren één van de eerste groepen die de gothic in de VS brachten, en staan aan de wieg van de deathrock, dat gothic rock met een stevige portie punk vermengt. Andere grote namen als Mephisto Waltz en Faith & The Muse hebben hun wortels in Christian Death. En toch komen er maar 40 toeschouwers opdagen als deze legende in België optreedt, zoals op vrijdag 2 september 2022 het geval was in South Of Heaven te Bilzen.
Is het de afgelegen plek, het overaanbod aan optredens, het gebrek aan promotie of de kwalijke reputatie van de groep rond Valor Kand? We weten het niet, maar we kunnen er niet omheen dat vele concertorganisatoren tegenwoordig problemen hebben om volk te trekken, en dat lijkt me de meest logische verklaring.
Waarom Christian Death legendarisch is, kan ik me nog wel herinneren. In 1982 kwam de plaat ‘Only Theatre Of Pain’ uit, en die wist bij veel mensen een gevoelige snaar te raken. De groep werd in 1979 opgericht door Rozz Williams in Los Angeles, California, maar viel na de uitgave van hun legendarische debuut al snel uit elkaar door persoonlijke conflicten en drugmisbruik.
Rozz Williams was intussen wel bevriend geraakt met Valor Kand van Pompei 99, een groep waarmee hij samen had opgetreden. Als de bassist van Christian Death gecontacteerd wordt door Yann Farci, stichter van het Franse label L’invitation au suicide, om ‘Only Theatre Of Pain’ opnieuw uit te brengen, vergezeld van een Europese tournee, vraagt Rozz de contactgegevens van de Fransman. Rozz wilt op het aanbod ingaan, maar niet met de originele leden van Christian Death. (Het bewijst dat Rozz geen engeltje is, ondanks zijn reputatie.)
Rozz vraagt immers aan de leden van Pompei 99 om hem te vergezellen bij die tournee. Hoewel hij aanvankelijk naar de naam van zijn eerste groep Daucus Karota wou teruggrijpen, stemt Rozz toch in om onder de naam Christian Death op te treden, en zelfs een nieuwe plaat op te nemen. Dat wordt ‘Catastrophe Ballet’, dat eveneens een prachtplaat is. Voor de opvolger ‘Ashes’ zijn de ambities torenhoog, onder meer in de verbreding van het geluid, maar tijd en budget kwamen te kort en dus werd het een halfslachtige plaat, ondanks pareltjes als ‘Luxury Of Tears’.
Bij de uitgave van ‘Ashes’ laat Rozz Williams weten ermee te willen kappen. Hij kan het hectische tourneeleven en de prestatie-eisen van de muziekindustrie niet aan. Deze scheiding is nog steeds het onderwerp van heel wat polemiek, waarbij er meer uiteenlopende versies van de feiten bestaan, dan dat er leden van Christian Death waren op het moment van de feiten.
Vast staat dat alle leden een afspraak hadden ondertekend die het recht gaf aan de overgebleven leden om verder te gaan met de groep indien één lid – in dit geval Rozz Williams – eruit zou treden. De controverse gaat over de naam. Volgens Rozz Wiliams mocht Valor inderdaad verder doen, maar ging hij dat onder de naam ‘Sin and Sacrifice’ doen. De eerste ep na het vertrek van Rozz – ‘The Wind Kissed Pictures’ uit 1985 – komt uit onder de naam ‘For Sin And Sacrifice Must We Die A Christian Death’, maar zou later heruitgegeven worden onder de verkorte naam Christian Death.
Van dan af zouden de platen van de groep rond Valor Kand weer onder de naam Christian Death verschijnen, wat ongetwijfeld mee ingegeven is door het commercieel potentieel van deze gevestigde naam. Valor stuurt de groep in een meer intellectuele richting en maakt platen over de erfenis van de Tweede Wereldoorlog (‘Atrocities’, 1986) en religiekritiek (‘Scriptures’, 1987). Hij weet verschillende hits te scoren, het meest opmerkelijk met de hit ‘This Is Heresy’ van de succesplaat ‘Seks & Drugs & Jesus Christ’ (1988). De plaat viel op door zijn controversiële cover waarop Jezus zich met heroïne inspuit, maar zou ik zelf niet echt als een aanrader bestempelen.
Eerst verlaat drummer David Glass de groep, en daarna ook Gitane Demone, die tot dan getrouwd was met Valor. Valor zou voortdoen met Christian Death, en zou begin de jaren 90 een nieuw partnerschap aangaan met de Nederlandse bassiste Maitri (Nicolai). Alleen komt ongeveer gelijktijdig ook Rozz Williams terug op de proppen. Hij heeft een eigen groep, Shadow Project, maar wilt eigenlijk terug onder de naam Christian Death opnemen en optreden. Hij vindt dat Valor geen recht heeft op de naam Christian Death, die hem toekomt.
De gemoederen lopen hoog op, maar uiteindelijk moet Rozz zijn platen uitbrengen onder de naam ‘Christian Death featuring Rozz Williams’. Valor vindt immers dat hij recht heeft op de naam, aangezien hij verder platen is blijven uitbrengen als Christian Death, en dit zonder dat Rozz hiertegen geprotesteerd heeft. Bovendien vermoedt hij dat Rozz gemanipuleerd wordt door het platenlabel Cleopatra, dat jaloers is op het succes dat hij heeft met Christian Death.
De vete gaat door tot op vandaag, ook al heeft Rozz op 1 april 1998 zelfmoord gepleegd door zich op te hangen aan een deurklink. Rozz verwierf op die manier de status van rockmartelaar en zijn aanhangers zullen Valor tot in de rest van de eeuwigheid kwalijk nemen dat hij de naam Christian Death van Rozz gepikt heeft, ook al zijn vele anderen het eens dat Valor het recht had op de naam.
Valor bleef conceptalbums uitgeven met Christian Death, en zo kwam in 2007 ‘American Inquisition’ uit, een plaat waarop Valor – zoals hij het in 2018 in een interview met ons uitlegde – de mogelijkheid onderzocht dat de aanslagen van 11 september 2001 een valse vlag waren. Valor bleek een doorgeslagen complotdenker te zijn, die ook geloofde in theorieën rond de bloedlijnen van Illuminati die de wereld beheersen en de mensheid onderdrukken.
Dat was het thema van de plaat ‘The Root Of All Evilution’, uitgebracht in 2015, en toen al kondigde Valor aan dat de opvolger ‘Evil Becomes Rule’ zou heten en zou doorborduren op hetzelfde thema. Het cd-boekje maakt duidelijk dat de nummers al een tijd klaar waren ‘prior to the implementation of the New Dark Age’, dus de door de coronapandemie nu gevestigde werelddictatuur.
In die tijd is Valor natuurlijk een volledige complotwappie geworden, zoals duidelijk wordt bij het begin van het optreden, als hij afbeeldingen van de grote schrikbeelden van de wappies projecteert op het podium. Eerst Bill Gates – die het verwijt krijgt dat hij investeert in het onderzoek naar vaccins – met het citaat ‘We can reduce the population by half’; dan Klaus Schwab – die als hoofd van het zeer kapitalistische World Economic Forum (WEF) het verwijt krijgt dat hij een communistische wereldregering wil opzetten – met citaat: ‘And those that are left will own nothing and be happy’.
Ik haat het om in de rol van factchecker geduwd te worden, maar beide citaten zijn nooit door de heren uitgesproken. In het geval van Bill Gates verwijst het naar een lezing over CO2-uitstoot uit 2010 waarin hij verklaarde dat betere gezondheidszorg tot een vermindering van de wereldpopulatie zou kunnen leiden, uiteraard zonder de insinuatie dat vaccins zouden gebruikt worden om mensen uit te moorden. Waar Valor die ‘helft van de bevolking’ vandaan heeft weet ik niet, maar het kwam niet voor in het oorspronkelijke citaat.
Ook het ‘own nothing, be happy’-citaat komt niet van Klaus Schwab, maar van een video van een Deense politica die het WEF in 2016 op sociale media plaatste, maar die helemaal niet neerkwam op de suggestie dat het WEF privébezit wilt afschaffen. Opnieuw is het de vraag waar Valor ‘The rest’ aan het begin van het citaat vandaan gehaald heeft, en ik heb het zeer sterke vermoeden dat hij dat zelf uitgevonden heeft, tenzij hij het van één of andere dubieuze complotsite heeft gehaald.
Maar vooraleer ik het over het optreden van Christian Death begin, wil ik toch even aandacht besteden aan de voorprogramma’s. Factheory is een groep uit Brussel die postpunk speelt. Het is wellicht overbodig om u te vertellen dat ze wat als Joy Division klinken, want dat is maar logisch als je naam naar Factory Records verwijst. Factheory is een trio dat een charismatische zanger, een bassist en een gitarist behelst, en zingt in het Engels en het Frans, en zelfs een vleugje Nederlands om te bewijzen dat ze drietalig zijn (‘Ca arrive souvent / Het gebeurt dikwijls’). Eindigen doen ze met een erg originele en gedreven cover van ‘New Dawn Fades’ van Joy Division.
Het tweede voorprogramma komt duidelijk uit de VS en heet The Designs. Dat is een samenwerking tussen Billy T Cooper en Snovonne 'Sno' Drake, die, na een tijdje aan hun eigen projecten te hebben gewerkt, besloten dat ze beter de handen in elkaar zouden slaan. Hun stijl werd dan ook een mengeling van elektronica (de sterkte van Cooper) en metal (de sterkte van Drake). Cooper doet zo stoer mogelijk, Drake zo sensueel mogelijk – verdomde stereotiepen! – maar uiteindelijk komen ze zeer overtuigend over.
Dan is het de beurt aan Christian Death, en laten we er geen doekjes rond winden: Valor ziet er geweldig uit, met breed uitwaaierende haren, en Maitri evengoed in haar heksenkostuum met hoed. Hun microfoonstatieven hebben ze zoals steeds mooi bedekt met bloemen. Ze hebben nog een drummer en een bassist/gitarist meegenomen, die meespelen terwijl Valor en Maitri elkaar aan de zang afwisselen.
De nummers van het nieuwe ‘Evil Becomes Rule’ zijn aanvankelijk erg zacht, al komt er vaart in als ze de eerste single ‘Blood Moon’ aansnijden.
‘Evil Becomes Rule’ blijkt weer goede zuivere deathrock te zijn, en ik zou de mensen die vinden dat Christian Death ooit te ver naar de metal zijn uitgeweken willen tegenspreken en stellen dat Christian Death altijd trouw geweest is aan de deathrock, ook al hebben ze heel veel invloed gehad op de metal (ik denk hierbij aan Cradle Of Filth, Type O Negative, Celtic Frost en Paradise Lost).
Uiteindelijk speelt Christian Death gewoon de volledige laatste cd, in exact dezelfde volgorde als de plaat. Dat is ook wat Valor ons vertelt als de oefening afgelopen is, maar hij benadrukt dat we in opstand moeten komen voor ze alles van ons wegnemen, wat duidelijk weer wappiepraat is. Valor stelt ook de verschillende muzikanten voor, maar niet zichzelf: ‘I need no introduction because I am Satan’. De man heeft best humor.
Voor de bisnummers grijpt Christian Death naar ouder werk. ‘Forgiven’ is niet zo oud, want komt uit de voorganger ‘The Root Of All Evilution’. ‘This Glass House’ komt dan weer van het meesterwerk ‘Catastrophe Ballet’ uit 1984, terwijl ‘Sick Of Love/Song Of Songs’ een behoorlijk succesvolle single was uit de plaat ‘Scriptures’ in 1987. Na even van het podium te verdwijnen komt de groep terug om de hit ‘This Is Heresy’ te spelen, zonder dewelke een optreden van Christian Death niet volledig is. Dan duikt Valor het publiek in om nog wat na te praten met de opgekomen fans, die hem met dank verwelkomen.
