In 2019 zal ik weer een paar keer optreden, nadat ik in 2018 slechts één keer openbaar opgetreden heb. Redder in nood is alweer Gert Kleinpunk, die in januari zijn nieuwe ep 'Niets meer, niets minder' zal promoten en mij de kans geeft om een paar keer voor hem te openen.
Hier volgen de data:
Donderdag 10 Januari (NL) Café Sound Garden (Marnixstraat 164-166, Amsterdam)
Vrijdag 11 Januari (B) JH De Non (Halle-Dorp 37, Zoersel)
Zaterdag 12 Januari (B) Moby Dick (Bredastraat 4, Antwerpen)
Zondag 20 Januari (B) Ledeberg (privé-evenement)
Zaterdag 26 januari (NL) La Viola (Violenstraat 2, Groningen)
Gert is ook de man de in december 2017 een video opnam van mijn optreden in Het Narrenschip in Leuven. Hij koos voor mijn uitvoering van 'L'argent du seigneur', een vertaling van 'Серебро господа моего' (Het zilver van de heer) van Boris Grebenshikov.
Bent u vertrouwd met het begrip kleinpunk? Dan is de kans groot dat u Gert, ook bekend als Gert Kleinpunk, al kent. Kleinpunk is een samenvoeging van kleinkunst en punk, en is wat je krijgt als een punker het beu is dat andere muzikanten niet op repetities komen opdagen, zijn gitaar vastneemt en op zijn alleen muziek begint te maken. Gert heeft intussen 5 platen in die stijl gemaakt, en het is tijd voor een nieuwe ep.
Laat me het meteen toegeven: ik ben goed bevriend met Gert en ik heb zelfs meegewerkt aan zijn vorige plaat ‘Ongepast vrolijk’. Dat betekent enerzijds dat ik misschien minder objectief ben - al geloof ik dat ik Gert ook oprecht goed zou vinden indien ik hem niet persoonlijk zou kennen - maar anderzijds dat ik u net iets meer kan vertellen over zijn project dan de eerste de beste.
‘Ongepast vrolijk’ werd - terecht, volgens mij - gezien als een mijlpaal voor Gert. Nog nooit was het geluid zo kleurrijk, nog nooit waren er zoveel mensen betrokken, nog nooit waren er zoveel instrumenten. Veel hiervan is te danken aan Erik Heyns, die de plaat opnam in De Loft in Herent. Erik is gitarist in Wheel Of Smoke en Dorre, zanger-bassist bij Gloed en maakt ook solo nog wat muziek als Etherik.
Maar hij was hier vooral de man die aan de knopjes stond, en hij speelde dan meteen ook bas mee op de meeste nummers. In De Loft huisde destijds ook Yorick Musschoots, zanger bij skagroep Sunny After Moon, en die werd aangesproken om cajon te spelen op een aantal nummers. En zo hebben we meteen de hoofdrolspelers van het vervolg op ‘Ongepast Vrolijk’ voorgesteld.
Erik en Yorick zouden immers een stevige begeleidingsband vormen voor Gert, en er volgden talrijke optredens die ook kwalitatief een grote sprong voorwaarts maakten. Gert kreeg zin om nieuwe nummers te componeren, maar ook om - nu hij toch omringd werd door uitstekende muzikanten - zijn songs wat diverser en melodieuzer te maken.
Het werd een ep: ‘Niets meer, niets minder’, volledig ingeblikt door het triumviraat. Vrees niet, het klinkt niet afgelikt en Gert neemt nog steeds geen blad voor de mond. Want was de wereld in 2016 niet rooskleurig, dan is dat in de tussentijd niet verbeterd. ‘De leugen regeert in ons landje’ is een veelzeggende openingszin. ‘Want we zijn schermverblind, apparaatverslaafd… en met de i-foon stevig in de hand rennen we de afgrond in.’
‘De armoede stijgt’ is een voor de hand liggend vervolg die de somberheid misschien nog wat doet toenemen. Maar het is niet allemaal kommer en kwel. ‘Lang leve het klootjesvolk’ is een lofzang aan de Vlaamse proleet die ‘de wereld doet draaien’ en die desalniettemin ‘genaaid wordt’. ‘Voor een revolutie is het misschien wel wat te vroeg’, zingt Gert, maar ik vermoed dat de tekst nog van voor de gele hesjes dateert.
We geven niet toe aan pessimisme. ‘Klagen is een koud kunstje’, zo start het volgend nummer, ‘als je de wereld wil veranderen begin je beter bij jezelf’. Blablabla begint zelfs met de zin ‘Belgieje is een prachtig land’, maar wel met een veel te makke bevolking die alles slikt. Bijvoorbeeld dat de verouderde kerncentrales maar niet gesloten worden, zo horen we in Kerngezond in een stralend Belgieje.
Op Asociale media hebben we een zijsprong richting
reggae, en het is Yorick die de zang op zich mag nemen. Het meest in het
oog springend is het nummer Vluchtelingen welkom, een
oproep om je hart en je geweten niet te vergeten in een tijd van extreme
polarisatie en toenemend racisme. Afsluiten doet Gert door op een
vrolijke deun nog eens het overzicht te geven van alles wat in onze
maatschappij mis loopt, met de nadruk op de radio die kutmuziek speelt, constant in regelmaat.
9 nieuwe nummers, maar zoals bij Gert nu eenmaal gebruikelijk is, gaan
die maar zelden over de twee minuten. Het resultaat is dus nog steeds
erg kort. Gert keek dus even in de frigo of er nog overschotjes lagen,
en hij vond er onder meer Gewoonweg Absurde Sancties (GAS), een nummer dat ‘Ongepast vrolijk’ net niet gehaald heeft, net zoals Leugens & bedrog
dat de politici bezingt die beslissen dat u langer moet werken terwijl
ze zelf nog steeds vervroegd en met een flinke premie op pensioen
kunnen.
Allemaal erg belerend en sloganesk, zult u zeggen, en u heeft niet helemaal ongelijk. Gert blijft een linkse rakker en zal wellicht vooral scoren bij linkse rakkers. Maar het is toch vooral de bedoeling dat u een eigen mening vormt. Gert is iemand die oproept tot denken, door een aantal belangrijke maatschappelijke problemen onder de aandacht te brengen, die zijn versie van de feiten geeft, zijn stem verheft en zelfs kwaad wordt, maar die zeker niet wil dat u klakkeloos aanneemt wat hij zegt.
Bovenal is ‘Niets meer, niets minder’ een document dat de tijdsgeest perfect vat. U voelt het vast ook. We leven in turbulente tijden. De gele hesjes, stakingen voor meer koopkracht, politieke crisissen, internationale spanningen, migratie, brexit… het zijn allemaal uitingen van een grote onrust. Volgens mij staan we aan de vooravond van grote veranderingen. Welke richting het uit zal gaan is nog onzeker. De toekomst staat open en kan zowel de vorm aannemen van een terugplooi op het eigen volk als van een meer solidaire wereld. Ik weet wat ik verkies, en de cd van Gert sterkt me in die keuze.
Er bestaan veel vraagtekens over wat Artaud Seth gaat doen nu hij een punt zet achter Merciful Nuns. Gewoon ter herinnering: de groep heeft niet minder dan 19 platen en ep's uitgebracht op 8 jaar tijd, en Seth is nog niet aan zijn pensioen toe. Een deel van het antwoord zit zeker bij Near Earth Orbit, de dystopische gothrock groep die Seth opgericht heeft met Ashley Dayour van Whispers In The Shadow. De groep behandelt nu al vier platen lang onderwerpen als radiosignalen uit de ruimte die ons waarschuwen voor een grote ramp, zoals het doven van de zon, onbekende technologie die de mensheid manipuleert, terugkerende goden die wraak willen nemen en het uitzicht op de onvermijdelijke apocalyps die een eind moet maken aan de mensheid. Dat einde is voorzien op 16 maart 2034. Het kan nog erger.
Op de aanstormende plaat 'Artificial Intelligence' - voorzien op 15 maart 2019 - hebben we het jaar 2031 reeds bereikt, en zijn robotten met artificiële intelligentie een deel van het alledaagse leven. Het bedrijfsleven en de overheden investeren miljoenen om een vorm van artificiële intelligentie te ontwikkelen die evenwaardig of zelfs performanter is dan de menselijke intelligentie. Maar wat als ze daarin slagen? 'Succes in het creëren van artificiële intelligentie zou het grootste succes kunnen zijn in de menselijke gecshiedenis. Helaas zou het ook het laatste kunnen zijn.', waarchuwt Near Earth Orbit.
Zanias kent u misschien als de voormalige zangeres van minimal wave-groep Linea Aspera. Toen ze die groep verliet en Keluar oprichtte met Sid Lamar, koos ze duidelijk voor een meer experimentele richting. En dat experiment werd nog uitgebreid eens ze solo ging. In 2016 scoorde ze een mooie hit met 'Follow The Body', maar daarna werd het helaas wat stil rond de zangeres, die met psychische problemen kampte. Twee jaar later komt er eindelijk een volwaardig debuut: 'Into The All'. Het is ongetwijfeld het meest experimentele dat mevrouw ooit gemaakt heeft, en het is wonderschoon. Het blijft elektronisch, maar wie van etherische zang à la Lisa Gerard houdt mag hier ook even aankloppen. U kunt de clip voor 'Aletheia' hieronder bewonderen, of u kunt de volledige plaat beluisteren of bestellen via bandcamp.
Na de tragische zelfmoord van Ian Curtis besloten de overblijvende leden van Joy Division - Bernard Sumner, Peter Hook en Stephen Morris, later aangevuld met Gillian Gilbert - om verder te gaan met muziek maken. Aangezien er afgesproken was om niet onder de naam Joy Division verder te spelen mocht één van de leden wegvallen, moest er een nieuwe naam gezocht worden. Het is naar verluid Factory-manager Rob Gretton die met de naam New Order aan kwam draven, al moest de groep zich - alweer - verdedigen tegen beschuldigingen van fascistische sympathieën. New Order startte met het opnemen van wat nummers die oorspronkelijk nog voor Joy Division geschreven waren: de single 'Ceremony / In A Lonely Place'. In november 1981 kwam dan het debuut 'Movement'.
Het is een plaat waarop de groep nog wat op zoek is naar zichzelf. Ze willen zich distantiëren van Joy Division en experimenteren met synths, maar tegelijk dragen ze duidelijk nog de erfenis van de legendarische post-punk groep mee, met verschillende nummers die al vrij snel na de dood van Ian Curtis werden gecomponeerd. Het is een overgangsplaat, met één voet in de sombere post-punk van Joy Division, en één voet die zich uitstrekt naar de meer elektronische richting die New Order later zou bewandelen. De critici reageren maar lauwtjes op dit nieuw materiaal, en ook de groep is ontevreden. Het is moeilijk werken zonder de inbreng van Curtis en de samenwerking met de legendarische producer Martin Hannett verloopt uiterst moeizaam. Het is trouwens de laatste keer dat er met Hannett - die vooral bekend is omwille van wat hij met Joy Division gedaan heeft - samengewerkt wordt.
Edoch, vandaag wordt de plaat beschouwd als één van de hoogtepunten uit het oeuvre van New Order, reden waarom de groep vandaag een 'Definitive Edition' aankondigt. Het gaat om een ambitieuze box die vinyledities bevat van 'Movement', de single 'Ceremony' (in twee edities) en ook de twee opvolgsingles 'Everything's Gone Green' en 'Temptation', die de nieuwe elektronische marsrichting van New Order nog wat duidelijker uitlijnen. U krijgt er ook nog een cd met onuitgegeven materiaal, een dvd met optredens en televisieverschijningen en een boek bij. U moet er wel even ambitieus voor in de buidel tasten, want het kleinood kost zomaar eventjes 150 euro. De box komt uit op 5 april 2019. (xk)
Hoor wie klopt daar kinderen? Yep, die sint is weer in aantocht, en hij brengt iets zwarts mee. Zwart als roet, hoor goed! Begin u nu niet op te jagen, we hebben het niet over Piet. Neen, de sint brengt ons dit jaar een nieuwe single van Evi Vine: 'Sabbath', uit op 6 december. Zorg maar dat uw schoentjes aan de schoorsteen staan. En met een flinke Leffe erbij, want Evi heeft knechtjes mee die graag drinken. Zwarte, maar dan hebben we het niet over hun huidskleur. Niemand minder dan Simon Gallup van The Cure speelt bas op 'Sabbath'. En
peter Yates van Fields of the Nephilim beroert de gitaren. Als we het
goed verstaan hebben zullen zij dat doen op de hele plaat 'Black Light
White Dark' die op 22 februari 2019 zal uitkomen. En dat belooft een pareltje te worden. Niet alleen omdat Evi Vine al pareltjes had afgeleverd met 'Give Your Heart To The Hawks' en vooral haar debuut '... and so the morning comes', maar ook omdat 'Sabbath' zonder meer verbluffend is. Het geluid is nog donkerder dan we van Evi gewoon zijn, en gaat nog een stap verder gaat dan wat we van de charmante zelfmoordpop van Evi Vine gewoon zijn. De clip is eveneens enorm duister. Cinefielen zullen trouwens genieten van de knipoog aan Alfred Hitchcock, meester van het thrillergenre.
De Rock & Roll Hall Of Fame is een museum in Ohio, Verenigde Staten, dat zich wijdt aan de geschiedenis van de rockmuziek. Sinds 1986 worden elk jaar een aantal artiesten opgenomen in de lijst van leden. Het gaat om indrukwekkende namen als Elvis Presley, The Beatles, Bob Dylan, David Bowie en nog heel wat groten uit de rockgeschiedenis. Het moest er dan ook van komen dat The Cure dit lijstje zou komen vervoegen. In 2019 zal dat het geval zijn. Er worden in totaal 6 nieuwe leden toegevoegd, en dat zijn naast The Cure: Def Leppard, Janet Jackson, Stevie Nicks, Radiohead, Roxy Music en The Zombies. De ceremonie zal doorgaan op 29 maart 2019.
Maar er is nog meer. In een interview naar aanleiding van het nieuws heeft Robert Smith bevestigd dat The Cure aan een nieuwe plaat aan het werken is: 'Ja, binnen ongeveer zes weken gaan we de laatste hand leggen aan wat onze eerste plaat in meer dan een decennium moet worden. Dit zijn zeer spannende tijden voor ons allen.' De laatste plaat van The Cure - '4:13 Dream' - dateert effectief van 2018. De eerlijkheid gebiedt ons te zeggen dat niet iedereen even enthousiast was over de plaat, al was er wel geestdrift toen The Cure tijdens hun vorige tournee twee nieuwe nummers voorstelde. In het Sportpaleis speelden ze onder meer 'It Can Never Be The Same', een nummer dat opgedragen was aan de toen net overleden Leonard Cohen.
De wil om nieuwe nummers op te nemen was ontstaan toen Robert Smith het Meltdown Festival in Londen mocht cureren. De groepen die hij mocht uitnodigen hebben hem geïnspireerd om zelf aan de slag te gaan. De plaat moet ergens in 2019 uitkomen. We weten dat opnames bij The Cure in het verleden wel eens wilden uitlopen, dus we gaan geen geld inzetten op een concrete datum, al zou het wel mooi zijn indien hij zou verschijnen alvorens The Cure zijn nieuwe tournee inzet. Daarbij speelt de groep onder meer in Werchter en op Pinkpop.
Straf nieuws van één van de grote heren uit onze scene. Dark Entries is hem zelfs schatplichtig, want is genoemd naar één van zijn liederen. Peter Murphy was ooit de voorman van Bauhaus, en tourt momenteel voor de viering van 40 jaar Bauhaus samen met Bauhaus-bassist David J. Er waren al problemen tijdens de tournee. Murphy moest verschillende optredens afzeggen wegens gezondheidsproblemen. Voor een man van 61 kunnen we wel begrip opbrengen. En als hij optrad, zoals op W-fest deze zomer of recent nog in de Vooruit, was iedereen laaiend enthousiast.
Niet zo in Stockholm, waar het optreden verleden woensdag dramatisch eindigde. Blijkbaar moest Murphy zich geërgerd hebben aan feedback in zijn oorapparaat. Hij ging even van het podium om zijn beklag te doen, maar kwam later terug en begon met flessen te gooien in de richting van de geluidsman. Een fles heeft een fan geraakt, en de man werd naar het hospitaal afgevoerd. Hij stelt het goed. Ook de pa werd beschadigd en Murphy vernietigde één van de lampen op het podium. De organisatoren lieten het optreden – dat sowieso aan zijn voorlaatste nummer was gekomen – stilleggen en vroegen Murphy om de zaal te verlaten.
Murphy kwam echter terug en gedroeg zich agressief naar de organisatoren toe. Toen hij ook fans begon te bedreigen die stonden te wachten op een handtekening, besloot de veiligheidsdienst hem naar buiten te leiden. Murphy sloeg daarop een van de agenten, waarop hij al vloekend op de grond werd geneutraliseerd. Uiteindelijk verliet Murphy de plek in een taxi, zonder dat de politie erbij kwam. Wel kreeg de politie een klacht van één van de aanwezigen die gewond geraakte tijdens het optreden.
Met Dark Entries blijven we enorm veel waardering hebben voor de rol die Peter Murphy gespeeld heeft voor onze muziekcultuur. Het is dan des te betreurenswaardiger als één van onze ‘helden’ zich aan dergelijk gedrag schuldig maakt.
Peter Murphy hade en tuff kväll igår, först blev han skitsur för folk köpte öl när de spelade, sen la mixerbordet av i slutet av giget, därefter blev han utslängd från spelstället pic.twitter.com/xhMXIPbGdk
Goethes Erben heeft een pracht van een plaat gemaakt met 'Am Abgrund'. Volgens Oswald Henke is het zelfs de donkerste plaat ooit - en dat kan tellen voor een groep die platen heeft gemaakt als 'Das Sterben ist esthetisch bunt' en 'Tote Augen sehen Leben' - en ook de meest politieke ooit, alweer geen volledig nieuw gegeven voor de groep. Ook Henke vindt dat de menselijkheid soms ver zoek is in de huidige maatschappij. De manier waarop we met vluchtelingen omgaan kwam aan bod in de clip van 'Lazarus', de wijze waarop de mensheid zichzelf in de vernieling rijdt in de clips van 'Darwins Jünger' en het titelnummer 'Am Abgrund'. Want het is wel degelijk onze hele maatschappij die aan de afgrond staat, aldus Henke. En ook onze geliefde gothicgemeenschap, want we zijn er niet in geslaagd om het genre te verjongen. 'Denn es ist immer so' is een liedje dat terugblikt op de hoogdagen van de Neue Deutsche Todeskunst, geïllustreerd met foto's van Goethes Erben doorheen hun geschiedenis. En ook de tekst bevat verschillende knipogen naar het vroegere werk van de groep. 'We zijn allemaal oud geworden', zingt Henke vol weemoed.
‘Oh, meneer Marx! Ja natuurlijk. Die heeft ons een hoop werk bezorgd, met al zijn vragen voor boeken en artikels’, zo sprak één van de werknemers van het Brittish Museum, waar Karl Marx veel tijd doorbracht in de laatste jaren van zijn leven, als hij geïnterviewd werd voor een reportage over het leven van de filosoof. ‘En op een dag is hij niet meer gekomen, en weet je wat… niemand heeft sindsdien nog iets van hem gehoord!’ De brave man zou versteld staan om te horen dat de 200ste verjaardag van Karl Marx nu gevierd wordt, en hij zou al helemaal niet kunnen geloven dat de verjaardag gevierd wordt met deze dubbele cd met avant-garde-muziek ter zijner nagedachtenis.
Het loont de moeite om Marx vandaag terug in de schijnwerpers te zetten. De 200steverjaardag van Marx ging gepaard met tal van artikels van opiniemakers die Marx rechtstreeks verantwoordelijk stelden voor de misdaden van het communisme tot lieden die Marx hier volledig van vrijpleiten. Uiteraard is Marx essentieel om de geschiedenis van het communisme te begrijpen, maar de hernieuwde aandacht voor het werk van Marx kan niet verklaard worden zonder ook naar het heden te kijken.
De aloverheersende managementideologie heeft ons werk steeds meer in stramienen en procedures gegoten waardoor de autonomie van sommige werknemers steeds kleiner wordt. Op die manier worden werknemers steeds meer inwisselbaar en kan men dus ook de loonkost drukken, een proces dat men ‘precarisering’ heeft gedoopt. Het gevolg zijn werknemers die voor weinig geld geestdodende arbeid verrichten, en dat brengt vervreemding en demotivatie voort. Steeds meer werknemers ervaren hun werk als zinloos en verzinken in depressie en burn-out. Marx heeft deze processen - weliswaar in een andere historische context - reeds anderhalve eeuw geleden beschreven, en het is niet verwonderlijk dat men vandaag naar hem teruggrijpt.
Vraag is natuurlijk met welke muziek Marx vandaag herdacht moet worden. Er valt iets te zeggen om dat met socialistische strijdliederen te doen, maar de aanpak is hier om dat met nieuwe composities te doen. Folkmuziek zou ook wel passend zijn - Die Grenzgänger hebben zonet een cd uitgebracht hebben met vertoningen van gedichten van de jonge Marx - maar hier wordt een meer revolutionaire koers gevaren. Een nieuwe mens, een nieuwe maatschappij, dat vergt ook nieuwe muziek… Avant-garde dus, een term die Marx zelf graag in de mond nam.
De cd ‘Karl Marx 200th’ gaat dan ook gepaard met een aantal essays die de keuze voor avant-garde moeten verklaren. Nina Power stelt dat experimentele muziek een daad van vrijheid is, een opening die leidt tot een vergroting van de mogelijkheden. Ze noemt het ‘Sonic Marxism’ en gaat zelfs zo ver om te suggereren dat Marx deze cd best zou kunnen appreciëren. Zelf durf ik daar geen uitspraak over te doen. Ewa Majewska maakt een grote bocht met een pleidooi voor gemeengoed, voor het ordinaire eerder dan voor de snelheid van het kapitalisme. De link tussen het ordinaire en de avant-garde - die als we eerlijk zijn toch alles behalve ordinair klinkt - is dan het bewustzijn dat iedereen artiest kan zijn, zonder de platgetreden paden van de voorgekauwde cultuur te volgen.
In het interessantste essay bij de cd schetst Alex Gawronski hoe het kapitalisme via ‘branding’ erin slaagt om immateriële producten als ‘concept’ te verkopen. De immateriële ‘ideeënwerker’ heeft geen afgebakend werk meer, geen werkuren of standplaats, en lijkt daarin op een artiest, die met zijn kunst producten maakt waarvan de waarde heel abstract is, bijna ongrijpbaar. Het maken van zinloze dingen en het weigeren van betaling ervoor zijn echter stappen in de richting van vrijheid. Omdat de muziek gemaakt wordt zonder de nood om geld te verdienen, daagt ze de kapitalistische logica uit.
Deze dubbel-cd bevat knappe instrumentele stukken van Natalie Beridze, Jasmine Guffond, Hans Castrup, Caspar Brötzmann, Marc Weiser, Jens Pauli, Nickolas Mohana, Schneider TM en Guido Möbius, om er een paar te noemen. Dragen deze stukken bij om de wereld te begrijpen, laat staan te veranderen, zoals Marx ons heeft voorgedragen? De traagheid van het gros van de nummers lijkt alvast geen oproep om op de barricaden te gaan staan. Daar bestaat intussen al meer dan genoeg sloganeske punk en hardcore voor. Dat is niet noodzakelijk slecht, maar hun boodschap is te nemen of te laten, in tegenstelling tot de muziek op deze compilatie. Traagheid bevordert kritische reflectie. Het geeft je de ruimte om even ‘stil te staan’ bij de muziek en bij de wereld waarvan ze een product is.
Slechts weinig nummers durven ook tekst te incorporeren, wat kritische reflectie nog meer bevordert. Pharoah Chromium citeert in ‘Der Zerfall des Systems’ Herbert Marcuse, de kritische filosoof die de revolutionaire studenten van ’68 beïnvloedde, en dat in een stuk dat afkomstig is van een langer stuk over het verval van de revolutionaire linkerzijde. Seda Mimaroğlu gaat nog verder en citeert Lenin. ‘De theorie van Marx en Engels almachtig is, omdat ze waar is’. Lacan laakt dit citaat - dat vaak aangehaald wordt om het dogmatisme en het historicisme van marxisten aan te klagen - door erop te wijzen dat indien de loop van de geschiedenis vastligt zoals de theorie het uitlegt, het geen zin meer heeft om de theorie te willen versterken door het te bestuderen. Een beetje zoals je je afvraagt waarom je zou moeten bidden tot een god die sowieso almachtig is.
Kunst kan de wereld veranderen, maar deze cd zal dat niet doen. Daarvoor is het concept te elitair. Toch heb ik waarlijk genoten van de muziek en de aangehechte essays. U hebt zelfs net gelezen dat ze me ook daadwerkelijk aan het denken hebben gezet, en dat is ongetwijfeld een grote verdienste. Misschien verandert ze zodoende toch een klein beetje de wereld, en bovendien… zullen eventuele winsten niet uitgekeerd worden aan inhalige aandeelhouders, maar worden ze doorgestort aan goede doelen als de Berlijnse daklozenhulp and ProAsyl. Mooi zo.
Kent u de grap van de consultant die zich buigt over Shuberts laatste en onvoltooide symfonie? De consultant woont een uitvoering van het stuk bij, en formuleert naderhand zijn aanbevelingen. Zo blijkt de symfonie veel onnodige herhalingen te bevatten, spelen alle violen dezelfde noten en kan hun aantal bijgevolg gereduceerd worden, blijken sommige muzikanten slechts een deel van de symfonie mee te spelen, en zou men het stuk kunnen rationaliseren om het met minder muzikanten te spelen, en kunnen alle tweeëndertigste noten afgerond worden tot zestiende noten, waardoor men de eisen voor de muzikanten – en dus ook hun kost – kan reduceren. ‘Mocht Shubert rekening gehouden hebben met deze aanbevelingen’, zo concludeert de consultant, ‘dan had hij wellicht zijn symfonie tijdig kunnen afwerken.’
‘De manier van luisteren is veranderd, we moeten de klassieke muziek radicaal inkorten.’ Aan het woord is niet meer de consultant uit de grap, maar Wolfgang Mitterer. Mitterer is een Oostenrijkse componist. Oorspronkelijk speelde hij orgel, hij componeerde voor orgel, piano, opera en orkest, maar hij keerde zich ook naar de elektronische muziek en klankinstallaties. Hij schreef onder andere stukken met veelzeggende titels als ‘Music for checking e-mails’ en ‘Sopop’. Met voorgaand citaat begon het idee om de muziek van Beethoven te herwerken. Men zocht naar een volledige uitvoering van de negen symfonieën van Beethoven, en vond die in de uitvoering die het Haydn Orkset van Bozen en Trient gemaakt had onder leiding van Gustav Kahn. Een uitvoering waarvan de rechten bij het label col legno liggen, dat deze bijzondere cd uitbrengt.
Col legno gaf Mitterer de toestemming om aan de slag te gaan met de opnames van Beethoven. Het werk duurde maar eventjes 12 jaar. Jaren waarin Mitterer zich wijdde aan het verknippen van het werk van de meester, het goed dooreen te schudden, het vermengen en afwisselen van diverse fragmenten die uiteindelijk aangevuld werden met elektronische effecten. Het resultaat is een radicaal nieuwe lezing van het nieuwe testament van de klassieke muziek, zoals het werk van Beethoven ook genoemd wordt. Mitterer slaagt er bij momenten in om Beethoven te doen klinken als een hedendaagse avant-gardist.
Zullen de echte Beethoven-liefhebbers hiervan smullen? Ik stel me de vraag. Voor sommigen zal dit werk van Mitterer alvast als heiligschennis aankomen. ‘Mocht Ludwig Van een idee hebben gehad van wat er 191 jaar na zijn dood met zijn symfonieën gedaan werd, hij zou het een zegen gevonden hebben om doof geworden te zijn’, zo lezen we in één van de mooie begeleidende teksten bij de cd. En met reden. Elke keer één van de bekende motieven van Beethoven aanvangt, verdwijnt die even later weer in een chaos van andere geluiden, en dat wekt wel enige frustratie.
Anderen zullen daarentegen wel kunnen genieten van het knip- en plakwerk van Mitterer, die iets origineels doet met Beethoven dat ze nog niet eerder gehoord hebben. Ze zullen erop wijzen dat Beethoven zelf ook niet vies was van experimenten, vooral in de laatste fase van zijn leven. Maar bovenal is dit een geslaagd experiment omdat het twee werelden confronteert, twee werelden die ogenschijnlijk niets met elkaar te maken hebben. Enerzijds de bombastische en uitgestrekte muziek van Beethoven, waar je nu eenmaal je tijd voor moet nemen, en anderzijds de hectische tijd van nu, waarin we nauwelijks nog tijd hebben om iets diepgaand te onderzoeken en alles op efficiëntiewinsten gericht is. Zoals de consultant hierboven trachtte om Shubert te rationaliseren, zo heeft Mitterer Beethoven onder handen genomen. Al is zijn interpretatie geenszins oppervlakkig en is het resultaat heel genietbaar.
Christopher Chaplin – inderdaad, de zoon van… - heeft ons respect al verworven met ‘Je suis le ténébreux’, een donker pareltje avant-gardemuziek die hij met medewerking van Krautrocklegende Hans-Joachim Roedelius maakte. Met ‘Paradise Lost’ gaat hij verder op de ingeslagen weg, en alweer is het resultaat wonderschoon.
Net als bij de voorganger haalt Chaplin zijn inspiratie uit een klassieke tekst. Vorige keer was dat de cryptische inscriptie op de Steen van Bologna, deze keer is het het klassieke gedicht ‘Paradise Lost’ van John Milton, het relaas van de zondeval van mens en duivel in meer dan 10.000 versregels. Milton wou met zijn gedicht gods wegen rechtvaardigen, maar het complexe werk staat open voor meerdere interpretaties.
‘Paradise Lost’ viel op door de voorstelling van Lucifer, die zelfs met de nodige empathie als een welbespraakte maar tragische antiheld wordt afgeschilderd. ‘Het is beter om te heersen in de hel, dan te dienen in de hemel’, laat Milton hem zeggen. Critici zagen in het werk onderhuids ook kritiek door Milton – die protestant en republikein was – tegen het Engelse koningshuis en de katholieke kerk.
Het werk van Milton is een klassieker uit de Britse literatuur, en dat Britse wil Christopher Chaplin accentueren. Hij zocht een typisch Britse stem om de tekst van Milton in te zingen in de stijl van Benjamin Britten, en kwam zo bij de tenor Nathan Vale uit. Zijn stem weerklinkt op ‘I Dread’ en ‘Of This New World’, maar slechts in korte passages die afwisselen met lange instrumentele stukken.
Deze muziek vormt een fascinerende aaneenschakeling van geluiden die blijkbaar gespeend is van alomvattende structuur, een opvolging van wispelturige percussie en grillige klanken, ondersteund door uitgestrekte elektronische muziek en frenetieke basgeluiden. Elke seconde lijkt nieuwe geluiden voort te brengen.
En dan is er de bijdrage van model, dichteres en muzikante Leslie Winer, die met haar klagerige en bewust irritante stem een eigen tekst declameert op ‘Dave The Shoe’. ‘Als er oorlog is omdat niemand elkaar vertrouwt, dan is dat gedeeltelijk omdat ik zelf defensief ben, argwanend, ongelovig en willens om andere mensen te laten conformeren aan mijn particuliere vorm van doodswens.’
Is dit geniaal? Ja, of het komt alleszins dicht in de buurt. Chaos en harmonie gaan een strijd met elkaar aan, vechten om je aandacht, ondermijnen en doordingen elkaar om alsnog een eenheid te vormen die zo gedetailleerd vernuftig opgebouwd is dat je niet anders dan bewondering kan hebben voor het werk dat Chaplin hier verzet heeft.
Orde en chaos. Bestaat muziek niet daarin om orde te scheppen in de chaos van geluiden die op ons afkomt, om herhaling en herkenbaarheid te veroorzaken? Of wordt het pas boeiend als je de luisteraar net weer verrast door hem met onverwachte geluiden, harmonieën en ritmewissels te confronteren?
De makers van deze plaat zoeken de confrontatie tussen orde en chaos bewust op. Ze houden evenveel van mathematica als van toeval. Mathematisch is dat de twee zijdes aan twee verschillende muziekensembles gewijd zijn die elke keer uit vier componisten bestaan en ook vier stukken aanbrengen die elk bijna exact vijf minuten duren. Anderzijds bevinden ze zich in de traditie van de hedendaagse muziek, waarin onder meer met atonaliteit en het incorporeren van toevalsfactoren in de muziek geëxperimenteerd wordt.
Twentytwentyone is een ensemble dat in 2005 in de Litouwse hoofdstad Vilnius opgericht werd. Het viertal werkt hoofdzakelijk met laptops, maar ze gebruiken bij gelegenheid ook andere elektronische of akoestische instrumenten. Hun bijdrage - 'Treatise Trampoline' - is gebaseerd op ‘Treatise’, het belangrijkste werk van de avant garde componist Cornelius Cardew. Cardew heeft met ‘Treatise’ een partituur van 193 bladzijden afgeleverd bestaande uit lijnen, symbolen en geometrische en abstracte vormen die volledige vrijheid geven aan de interpretatie van de uitvoerders. Dit principe wordt door Twentytwentyone nog eens tot zijn uiterste gedreven door elke lid van hun gezelschap een aantal bladzijden uit het werk te laten selecteren en uitvoeren, en deze dan samen te brengen in een collectief nummer dat de nummers van de uitgekozen bladzijden draagt, bijvoorbeeld ‘18, 17, 8, 30, 76’. (Noteer dat ook Sonic Youth zich gewaagd heeft aan dit werk van Cardew op hun plaat ‘SYR4: Goodbye 20th Century’.)
Het is in deze context interessant om erop te wijzen dat Cardew zelf op een bepaald moment brak met de experimentele muziek, die hij als te elitair beschouwde, om meer politiek gemotiveerd werk te maken. De dogmatische maoïst ging zelfs zo ver om zijn voormalige leermeester af te vallen in zijn boek ‘Stockhausen serves imperialism’. Het is één van de paradoxen van de avant garde, die tot doel had om het maken van een nieuwe mens te bevorderen door het maken van nieuwe kunstvormen, maar vaak zaken produceerde die ontoegankelijk waren voor de achtergestelde volksmassa’s die het wilde emanciperen.
DIISSC Orchestra, aan de andere kant (en dan bedoelen we letterlijk de andere kant van de lp), is een kwartet dat opereert met originele Venta-syths uit de Sovjettijd. Daarenboven gebruiken ze graag oude platenspelers, chronometers en andere low-tech apparatuur om hun muziek bij te staan. Het ‘orkest’ bestaat in zekere zin om de muziek van de verschillende leden – of ook van buitenstaanders – te herwerken, en dat is ook exact wat ze op deze plaat doen. Omdat de plaat het tienjarig bestaan van DIISSC Orchestra moet markeren, was het werk van de groep in het afgelopen decennium het basismateriaal.
Deze plaat gaat over de paradox van de extreme doordachtheid en getheoretiseer over muziek en het feit dat je muziek toch nooit volledig kunt beheersen en dat je steeds afhankelijk bent van toevalsfactoren. Uit de uitgebreide toelichting bij de plaat leid ik af dat hij bewust op vinyl uitkomt omdat je met het gekraak van de naald eveneens een toevalsfactor in de muziek incorporeert.
Je kunt natuurlijk zo ver gaan om eender welk geluid op een geluidsdrager te brengen en als muziek voor te stellen, naar analogie met de ready-made van Marcel Duchamp. Uiteindelijk blijf je wel steeds met de vraag geconfronteerd: ‘is het aangenaam om naar te luisteren?’ En die vraag stel ik me nu ook. Bij de eerste beluistering zou mijn antwoord ongetwijfeld ‘neen’ zijn geweest. Maar kijk, ik heb de plaat meermaals beluisterd en heb ook de achtergronden van de projecten opgezocht, en het wordt effectief interessanter als je het concept kent. Zodus kan ik met volle overtuiging mijn eindoordeel vellen, en die luidt: mwa, ja, het is speciaal...
Okkyung Lee is een celliste die onder meer met Swans samengespeeld heeft. Ze is één van die klassiek geschoolde muzikanten die zich na verloop van tijd ging afvragen waarom alle referenties in de klassieke muziek westers zijn. Ze ging zich verdiepen in haar Koreaanse wortels, en heeft van daaruit een opmerkelijke compositie gemaakt van hedendaagse muziek met traditionele Koreaanse elementen.
Een eerste buitengewoon element is de zang. Deze sluit aan bij de Pansori-traditie uit de Koreaanse volksmuziek, waarin een zanger(es) epische taferelen vertolkt. Traditioneel wordt de zang enkel begeleid door trommel, maar van dat punt wijkt Okkyung Lee natuurlijk af.
De cello neemt een centrale plaats in in de composities. Niet verwonderlijk, want Okkyung Lee is van oorsrong een klassiek geschoolde celliste. De cello wordt evenwel helemaal niet op een klassieke manier aangewendt, maar op een erg experimentele – zeg maar gestoorde – wijze. De cello wordt aangevuld met saxofoon. Beide instrumenten zijn goed op elkaar afgestemd en lijken op bepaalde momenten zelfs samen te smelten.
Ook wat de percussie betreft doet Okkyung Lee iets ongebruikelijks: ze combineert traditionele Koreaanse percussie met moderne percussie inclusief metaalpercussie. Het resultaat is erg bijzonder. Kers op de taart zijn de computergeluiden. Het gaat hier eerder om noise dan om elektronische muziek. Het klinkt als ruis, storingen, maar voegt een extra dimensie aan de muziek van Lee.
Okkyung Lee geeft veel ruimte vrij aan haar muzikanten om hun kunnen te demonsteren. Want dit wordt wel degelijk door een uitstekende groep internationale muzikanten gespeeld. De opnames van de cd zijn gemaakt op het Donaueschingen Festival en zijn een combinatie van improvisatie en compositie. Hectische free-style wordt afgewisseld met rustgevende harmonie. Noem het voor mijn part virtuose chaos.
The Arch drukt reeds sinds 1986 zijn stempel op de Belgische wave-scene. Na hun vorige plaat 'Fates' waren de verwachtingen voor een opvolger hooggespannen. Het deed de groep grijpen naar een buitengewoon experiment. Volgende vrijdag ontvangen we The Arch op onze 26ste Dark Entries Night in de Kinky Star, en dat is het ideale moment om de groep nog eens uit te vragen over de stand van zaken.
Voor 2018 hadden jullie een buitengewoon origineel en ambitieus project opgezet: elke maand een nieuwe single uitbrengen die dan op het eind van het jaar op een nieuwe cd zouden verschijnen. Hoe zijn jullie op dat idee gekomen?
Dat komt omdat we een heleboel songs hadden in de embryonale fase. Het plan was om in een creatief proces elke maand zo’n embryo uit te werken, tekst schrijven, inzingen, laten mixen en laten masteren. Met daarbovenop een video clip.
We hebben intussen zes singles gekregen. Het project heeft duidelijk vertraging opgelopen, al hoeft dat op zich geen ramp te zijn. Wat heeft er gehaperd?
Die strakke mathematische tijdlijn van één nummer per maand bleek niet haalbaar te zijn. Helaas telt een maand geen 66 dagen. Het maken van muziek laat zich niet schikken binnen een keurslijf van deadlines. Tenzij we de kwantiteit zouden laten primeren op de kwaliteit. We hebben uiteraard gekozen voor kwaliteit. Maar er is meer: die beklemmende tijdsdruk heeft gezorgd voor behoorlijk wat spanningen binnen de groep. Als je met vier zielen, die hun best willen doen, samen nummers maakt, dan duiken er sowieso wrijvingen op: iedereen heeft zijn eigen mening en dat kan botsen. Moeten nummers sober zijn of mag er veel variatie in? Moet het ritme simpel of ingewikkeld zijn en in hoever moet dat strikt gevolgd worden? Het grootste discussiepunt bleek de harmonische hygiëne te zijn: in hoever moet een akkoordenschema gerespecteerd worden?
Jullie hebben bij elke single een heel mooie video gemaakt. Hoe slagen jullie erin om zo’n goede clips te maken, en dan nog zo snel achter elkaar?
We zijn allen erg geïnteresseerd in foto- en videowerk. Eigenlijk is het maken van de clips en aangename verstrooiing. Maar het vraagt ook zijn inspiratie, energie en tijd.
Mogen we de nummers die al uitgekomen zijn even overlopen. We weten immers dat achter elk nummer een dieper verhaal schuilt, zowel wat de thematiek betreft, als bij de muziek en de clip. We starten bij de eerste clip die in februari uitkwam: ‘Blood Crystals’…
Dat nummer is geïnspireerd door het lezen van het tweede boek van de Millennium reeks. De ervaring van neergeschoten te worden, dan levend begraven te worden, dan onder de grond, tijdens het horen van geluiden uit de kindertijd, terug te keren tot bewustzijn en krampachtig proberen te ontsnappen uit de put die je graf moet voorstellen. In het donker voel je dat je bloed kristalliseert in de modder. Niemand hoort je, niemand weet waar je bent, niemand kan je helpen. It’s up to you.
Begin maart volgde ‘Alien Ann’…
In de toekomst gaat de mens naar de sterren om de planeten er rond te koloniseren. Op elk van die planeten ontstaan aparte evoluties met nieuwe soorten van humanoids. Op de duur kan de mens ook reizen in de tijd en alzo verzeilt de betoverende Alien Ann via een wormgat terug op de aarde in onze tijd. Ze draagt enkel een transparante jurk van blauw licht. Iedereen geraakt betoverd en verliefd door haar verschijning. Maar die verliefdheid resulteert in een dodelijke gevangenschap: ze wil zelf bevrijd worden uit haar radioactief aura van gamma straling waartegen enkel zij op bestand is door een mysterieuze genetische evolutie op haar thuisplaneet. Maar haar geliefden niet: die worden door haar bestraald en geven de geest.
In april kwam ‘Dark Room’ uit. De titel maakt ons benieuwd…
Van de toekomst, naar het verleden: in het oude Griekenland waren er verschillende stadstaten waaronder Athene, Sparta en Thebe. Het Thebaanse leger had een gevreesde elite eenheid: de heilige schaar, een commando dat bestond uit 300 homoseksuele soldaten. Seks was een dagelijks onderdeel van de militaire routine. Niet anaal, maar tussen de opeengeklemde dijen van de partner. Dat had verschillende voordelen. De soldaten gingen niet op stap om hun behoeften elders te bevredigen. Ze hadden geen heimwee naar verre geliefden en gezin. En ze gingen in hun onderlinge verliefdheid voor elkaar door het vuur. Die heilige schaar haalde heel wat successen op het slagveld, tot ze in de pan gehakt werden door de vader van Alexander de Grote. Die had zoveel respect voor de strijdvaardigheid van de heilige schaar, dat hij die soldaten liet begraven in een apart massagraf. Dat massagraf is de Dark Room, waar de geesten hun herinneringen koesteren, vroeger, vandaag, morgen en in het oneindige blikveld van de toekomst.
Alhoewel: die Dark room werd in 1974 geopend door Griekse archeologen die het massagraf ontdekten en bloot legden, maar dat komt niet aan bod in de tekst.
Ook mei schotelde ons belangrijke levensvragen voor. ‘Cocks Populi’ gaat blijkbaar over probleemsituaties die ontstaan als gevolg van een hoog libido…
Een hoog libido kan leiden tot een lage levenskwaliteit. Alles staat in het teken van de zoektocht naar sex. Een doelloos, machinaal rampetampen zonder eind. Er is geen tijd, energie en geld voor creativiteit, solidariteit, studeren of whatever.
De video van ‘Cocks Populi’ was ook een speciaaltje. Jullie hebben ervoor samengewerkt met een tattoo-artiest. Wie was dat?
We hebben het zelf gedaan, met een cameraman. Gewoon sfeerbeelden in de vergane glorie van een leegstaande fabriek, bij ons in de buurt. CUVG heeft de montage gedaan, zoals van al onze clips.
Eind augustus verscheen ‘Phantom Chase’. Het lijkt opnieuw een nummer met een sterk filosofische inslag. Waar gaat het over?
Over religie: het ideale instrument om het onverklaarbare te verklaren en om mensen te onderdrukken. Je moet er gewoon als voorganger – hogepriester – ambassadeur van de afgod - whatever, voor zorgen dat de gelovigen een fantoom najagen: the Phantom Chase. Zoals het walhalla, de eeuwige jachtvelden of de hemel met rijstpap en gouden lepels. Het triggerwoord van de song was: ‘oploswijwater’. Dat is een roos poeder om thuis wijwater te maken, teneinde de religieuze verplichtingen te voldoen tijdens de dagelijkse religieuze routine. Want als je dat niet doet, ben je na de dood gedoemd tot eeuwig lijden. Uiteraard moet dat oploswijwater veel geld kosten, want de personages die de communicatie verzorgen tussen de godheid enerzijds en het plebs anderzijds, dienen daarvoor in het lang en het breed beloond te worden. Het staat in de sterren geschreven: deze priesterkaste dient uit dankbaarheid voor het onderhandelen met de goden, bedeeld te worden met een rijkelijk en comfortabel leven, gespeend van zoiets vies als arbeid.
Op 30 november ontvangen we jullie graag op onze 26ste Dark Entries Night. Mogen we tegen dan nog nieuwe nummers verwachten? Hebben jullie een nieuwe timing gezet op het verdere verloop van het project?
We zijn er graag bij en het project lijkt terug op de rails te staan, alhoewel de zaken zichzelf zullen uitwijzen. Er zitten terug nummers in de pijplijn. We hebben nu een nieuwe song uitgebracht: Yoga Noise.
Ook ‘Yoga Noise’ heeft een filosofische inslag. Iemand probeert rust te vinden in yoga-meditatie, maar dat loopt niet gesmeerd…
Of in een breder perspectief: gezond willen leven kan ongezond zijn. Er is altijd wel iets om je ongerust over te maken. Zitten er geen kwalijke stofdeeltjes en giftige gassen in de lucht? Komen er geen asbestvezels van het dak van de buren? Zitten er geen allergenen in het eten dat de ober heeft voorgezet? Heeft de vrachtwagen die net gepasseerd is, geen schadelijke dampen in mijn longen gepompt? Welke chemische substanties zitten er in de chocolade die ik wil kopen? En als je te klinisch gezond leeft, wordt je lichamelijke weerstand dan niet verzwakt? Het is altijd wat. Gezond leven kan aldus behoorlijk stresserend zijn. Dus waarom zouden we in een grote boog rondom de geneugten des levens sluipen? Dient het leven niet geleefd te worden als een grandioos feest? Is te gezond leven niet hetzelfde als in een kasteel wonen met één stoel?
Bluedot lijkt wel een ideaal festival om Gary Numan uit te nodigen. Het festival draait rond wetenschap en is genoemd naar het blauwe puntje dat onze planeet in het universum vormt. Gary Numan heeft met 'Savage' een plaat gemaakt over hoe mensen proberen te overleven nadat de klimaatverandering alle mogelijke rampen op de mensheid heeft losgelaten. Dat Numan al lang een nuchtere en intelligente kijk had op de mensheid - niet gespeend van enige zwartgalligheid - was bekend, maar in een interview met de organisatoren van bluedot laat hij zich helemaal gaan.
Numan zegt onder meer dat het arrogant zou zijn om ervan uit te gaan dat we het enige leven zijn in het universum, al wil hij tegelijk niet geconfronteerd worden met eventueel buitenaards leven omdat ze ofwel ver vooruitlopen of ver achterophinken op ons, waardoor communicatie erg moeilijk zou zijn. Op de vraag hoe we een volmaakte planeet kunnen scheppen is Numan duidelijk: 'zorg dat je van ons af geraakt'. De planeet zou het goed doen zonder mensheid, en eigenlijk is de planeet net dat aan het doen: het virus van de mensheid van zich afschudden.
Ook over zijn eigen muziek is Numan erg nuchter: hij was niet de grote pionier in de elktronische muziek, zo zegt hij, maar wel één van de eersten om er succes mee te hebben. Hij voelt zich daarom wat schuldig naar de andere pioniers toe. Hij is blij als mensen een uurtje plezier beleven aan zijn optredens, en wil niet het soort mensen zijn dat benadrukt hoe uniek hij is.
In schoonheid eindigen, dat wou Simi Nah met haar nieuwe cd 'La terre est noire'. Of dat gelukt is? En of! De plaat is een waar juweeltje geworden. Een donker juweeltje, dat wel, met veel verwijzingen naar de depressie, slapeloosheid, pijn, dood en zelfmoord.
Dag Simi Nah. Ik wil je feliciteren voor ‘La terre est noire’, je nieuwe cd. Hij is geweldig. Ik zou zelfs durven zeggen dat dit het beste is wat je ooit gemaakt hebt. Hoe evalueer je de plaat zelf?
Dag Xavier. Dank voor het compliment. Ik geef toe dat ik zelf ook dat gevoel heb. Ik ben gegroeid, ben gerijpt. Ik heb de afgelopen jaren veel plezier gehad aan mijn optredens, maar ik heb ook afgezien. Dus ja, deze plaat verzamelt al deze hevige gevoelens, waardoor het wellicht het diepste werk is dat ik gemaakt heb.
De plaat is erg somber, met veel verwijzingen naar de dood en zelfs naar zelfmoord. Ik heb het gevoel dat het een heel persoonlijke plaat is. Wat heeft je ertoe gebracht om zo’n ‘zwarte’ plaat te maken?
Zoals ik daarnet al zei is het misschien die vreemde mix van plezier en innerlijk lijden. Ik besef dat ik een ingewikkelde persoon ben, ondanks de schone schijn. Niet gemakkelijk om te vatten. Ik heb constant nood aan verandering. Monotonie maakt me depressief en routine maakt me gek… Ik kom uit een heel complexe periode waarin ik s’ochtends soms wakker werd met enkel ‘zwarte’ gedachten in mijn hoofd… zoals de dood. Het schrijven van de plaat heeft me de mogelijkheid geboden om er niet aan ten onder te gaan en om mijn angsten te overwinnen.
Het is somber, maar je verliest er die pop-invalhoek niet door die je al heel je loopbaan meedraagt. Dat is iets dat je gemeen hebt met Milène Farmer, waar je al vaak mee vergeleken bent. Wat denk je ervan?
Ach, die vergelijking met Mylène Farmer… Eigenlijk stoort die me helemaal niet. Ze maakt erg mooie dingen en de vergelijking kan alleen maar positief zijn. Nu is er geen enkele wil bij mij om op haar te lijken. Ik schrijf woorden achter elkaar in mijn eigen moedertaal, ik speel met woorden net zoals de woorden met mij spelen, en ik hou van donkere en zachte stemmen… Dus ja, onvermijdelijk zijn er raakpunten.
Nadat ik de plaat gehoord had was ik verrast om te horen dat het je laatste zou zijn, en vooral dat je niet eens zou optreden om de plaat te promoten. Vanwaar deze beslissing?
Dat is ingewikkeld… Deze plaat is voor mij een manier om er een punt achter te zetten. Om in schoonheid te eindigen, als je wil. Het leven is vluchtig, efemeer. Alles is ‘F.M.R.’, en soms is het beter om te stoppen dan om af te takelen. Samen met Kenny, mijn partner in crime, hebben we besloten om ons leven radicaal om te gooien. Op dit eigenste moment leven we in een klein dorpje in Frankrijk waar enkel de vogels voor ons symfonieën uitvoeren.
Je hebt drie singles uitgebracht in de aanloop naar de plaat, waarvan de eerste reeds in juni 2017. Ik vermoed dat de weg lang is geweest om te plaat uit te brengen. Hoe lang hebben jullie eraan gewerkt en waarom duurde het zo lang?
Omdat mijn persoonlijke problemen misschien enerzijds geholpen hebben om teksten te schrijven, maar me ook sterk geremd hebben zolang ik niet wist waar ik heen wou, noch in mijn hoofd, noch op muzikaal vlak… De tijd heeft verschillende atmosferen opgeleverd die je ook op de plaat terugvindt. De somberste zijn het laatste geschreven.
Met ‘La terre est noire’ keer je ook terug naar het Frans als taal. Ik hou erg van je woordspelingen en van je omgang met de Franse taal. Waarom was deze terugkeer belangrijk?
Ik heb deze manier van schrijven nooit echt verlaten. ‘Be My Guest’, dat niet echt een persoonlijk album was, was gewoon een uitzondering. De twee platen die ervoor kwamen waren bijna volledig in het Frans. Voor ‘La terre est noire’ was hetgeen ik wou vertellen veel te theatraal om de taal van Shakespeare te gebruiken. Ik heb dus de taal van Molière gebruikt om me uit te drukken.
Aangezien dit het einde is van je muzikale loopbaan, dacht ik dat het interessant zou zijn om je carrière nog eens te overlopen. Je eerste plaat – ‘Cherchez la femme’ uit 2004 – was gebaseerd op de relaties met je moeder en je dochter, een onderwerp dat je nog steeds bezig houdt. We merken ook dat je muzikale stijl vrij consequent is gebleven tot op vandaag… Hoe kijk je terug op je debuut?
Een debuut blijft een debuut, en bij elk begin ben je nog op zoek naar jezelf. ‘Cherchez la femme’ was effectief een diepgravende conceptplaat over de zoektocht naar persoonlijkheid tussen mijn moeder en mijn dochter. Ik ben intussen naar iets anders overgestapt. De muzikale productie was nog erg naïef en verlegen, alhoewel we reeds de terugkeer van de new wave en de gothic anticipeerden, die in 2004 nog niet actueel was.
Je tweede plat ‘5’ wou een reflectie zijn op de wereld van de mode. Je hebt geprobeerd om ontwerpster te worden en bent daarvoor zelfs naar Parijs verhuisd, waar je een erg moeilijke periode doorgemaakt hebt. De plaat is eerder kritiek tegenover de modewereld, niet?
Ja, absoluut. Zie je, dit is nog een aspect van mezelf die moeilijk te interpreteren is. Ik wou toen ik jong was aanvankelijk ontwerpster worden, maar door gebrek aan middelen – mijn moeder heeft me alleen grootgebracht en kon de studies die hier destijds voor bestonden niet op haar eentje bekostigen – heb ik nooit mijn droomstudies kunnen volgen. Ik heb alles laten vallen om naar Parijs te gaan in de hoop om het gewoon al doende te leren, maar die droom draaide al snel uit op een nachtmerrie. Dat opent je ogen, en je bedenkt je later dat talent misschien niet te koop is, maar populariteit wel. De modewereld manipuleert de bevolking en dringt zijn keuzes op. De tijd van Coco Chanel ligt ver achter ons. Zo ver dat hij de grenzen van China bereikt heeft in massaproductie...
Was het ook in Parijs dat je die befaamde ontmoeting hebt gehad met Gavin Friday van Virgin Prunes? Wat is er gebeurd?
Hahaha, ja! Hoe weet je dat? Ik heb één van hun optredens bijgewoond rond 1986, als ik me goed herinner, in het Elysée Montmartre in Parijs. Na het optreden heb ik me door weet ik welk mirakel in de achterzaal teruggevonden en ben ik de loges binnengegaan. Vraag me niet hoe, ik heb er geen gedacht van! Gavin Friday had net een ruzie of een hoogoplopend gesprek gehad met Guggi en was in tranen. Ik heb hem benaderd om hem zo goed ik kon te troosten. Nadat hij zijn tranen afgedroogd had heeft hij zijn ogen opnieuw geschminkt en ik heb ervan geprofiteerd om hetzelfde te doen door zijn khôl oogpotlood te lenen. Hij heeft gezegd dat ik het als aandenken mocht houden. Kun je je inbeelden dat ik het nog steeds bezit?
De eerste twee platen bevatten een reflectie over de rol van de vrouw in de maatschappij. Wat betekent de feministische beweging van vandaag voor je?
Helemaal niets! Ik ben helemaal geen feministe, niets meer dan dat. Ik hou er niet van om aan dergelijke ideeën woorden te plakken. Ik ben eerder voor respect voor iedereen, man of vrouw. Maar dat is vrees ik een te lang debat. De rol van ‘de vrouw’ op mijn eerste platen was eerder van sentimentele aard, eerder dan een algemene rol in de samenleving. Dit gezegd zijnde heb ik meer affiniteit met dieren dan met vrouwen of mannen.
‘Be My Guest’ is een plaat met covers van new wave-klassiekers met ‘guests’ als Dirk Ivens, Dirk Da Davo, Nikkie Van Lierop, Luc Van Acker… De plaat was ontegensprekelijk een succes, maar critici zegden dat het gemakkelijk was om met deze formule succes te oogsten…
Slechte kritieken blijven kritieken. Het negatieve is net zo positief als het positieve. Volg je me? Het succes van dat album was in mijn ogen de spontaniteit van het project. Niets was vooraf gepland, alles is vanzelf gegaan. Het was een echt plezierige plaat om te maken, maar tegelijk ook degene die het meeste werk gevergd heeft, zowel voor de productie als voor de organisatie. Ik en Kenny hebben alles zelf gedaan. Opnames, arrangementen, de mix, de hoes, de promo… En om niets aan het toeval over te laten hebben we ons eigen label Why2k Music opgericht om de plaat uit te brengen. De ‘gemakkelijke formule’ was dus toch een gekkenwerk.
Ik heb een stelling en wil je mening erover weten: ‘de crisis in de muziekindustrie maakt dat commerciële beschouwingen veel belang verloren hebben en dat de artistieke uitgangspunten opnieuw het belangrijkste geworden zijn. Aan het eind van de rit komt dit de kwaliteit van de werken die vandaag uitgegeven worden ten goede’. Wat denk je?
Ik ben daar verdeeld over. Toen ik mijn soloproject opstartte konden we van onze muziek leven. Zoals je zelf aangegeven hebt neemt de opname van een plaat tijd in, veel tijd. Je moet je er aan kunnen wijden met heel je ziel om goede resultaten te behalen. Ik ken in de huidige situatie heel wat artiesten die verplicht zijn om een tweede bezigheid te hebben om te kunnen overleven, en dat is in mijn geval niet goed gelukt. Want ja, ook ik was verplicht om ‘iets anders’ te doen om deel te kunnen uitmaken van deze maatschappij die bepaald heeft dat muziek maken geen deel uitmaakt van de norm. Dat heeft me erg geraakt. Ik slaagde er niet in om elke keer de overgang te maken tussen een wereld die ‘normaal’ genoemd wordt en een ‘artistieke’ wereld. Vandaar de lange tijdspannes tussen de platen. Nu is het misschien ook die intense frustratie die ons ertoe gebracht heeft om nu onze beste plaat te maken.
Welke plannen heb je nu? Een verrijzenis van Coma, de eerste groep van Kenny en jij?
Sereen leven. Luisteren naar ‘Le chant des loups’, het gehuil van de wolven… en de herten… De rest zal wel volgen.
35 jaar geleden bracht Enzo Kreft twee minimal synth ep's uit. Toen rond 2010 bleek dat er nog steeds interesse was voor zijn werk van toen, besloot hij het project nieuw leven in te blazen. Er volgden nieuwe platen uit in 2016 en 2017. En sinds een klein jaar is Enzo Kreft - dat totnogtoe en zuiver studioproject was - ook op de planken. We nodigen hem uit op onze 26ste Dark Entries Night, op 30 november 2018 in de Gentse Kinky Star. In de aanloop onderwierpen we Enzo aan een kruisverhoor.
In de jaren '70 was ik gefascineerd door avant-garde, artrock en experimentele muziek en ik luisterde naar John Cage, Brian Eno, Bowie, Kraftwerk,... . Als 16-jarige zat ik al te experimenteren met taperecorders, demonteerde cassettes en maakte er tapeloops van. Aan het begin van de jaren 80 kwam ik logischerwijs in de ban van new wave. De bizarre atmosfeer was voor mij buitenaards. Ik raakte vooral gebiologeerd door de vreemde synthetische geluiden. Ik ontdekte veel nieuwe muziek in obscure clubs zoals de Xenon en de Revue in Mechelen. Het duurde niet lang voordat ik mijn spaarcenten uitgaf aan een kleine synthesizer, een ritmebox, een mengtafel, echo- en reverbconsole. In die periode wist ik niet dat ook andere zielen met vergelijkbare experimenten bezig waren. Synchroniciteit, zeitgeist, you name it... er hingen vibes in de lucht!
Het bedenken van een pseudoniem was een symbolisch vertrekpunt voor mijn muzikale project. Ik wou een naam bedenken die tot de verbeelding sprak. Vanaf het begin had ik de naam Enzo in mijn achterhoofd en op een bepaald moment wist ik het: Enzo Kreft! Ik vond het een passende naam, een beetje Italiaans-Duits krautrock-achtig. Zo bleef het!
Je debuteerde met ‘Me Is’, een cassette die in 1983 verscheen. Nummers als ‘Beauty Queen’ en ‘Erotic Fantaseesz’ kregen heel wat aandacht. Hoe kijk je terug op je debuut?
Een beetje dubbel, op persoonlijk vlak ging ik doorheen een moeilijke periode. Ik stond vroeg op eigen benen, was onzeker van een inkomen en moest materieel de eindjes aan elkaar knopen. In die periode was mijn thuisbasis Mechelen een nogal grauwe en troosteloze stad. Tegen die achtergrond ging ik aan de slag, muziek was een verwerking van en tegelijkertijd ontsnapping aan een sombere realiteit. De DIY-aanpak gaf me wel een gevoel van absolute vrijheid. Daarop blik ik dan weer terug met een warm gevoel...
Mijn debuutalbum krijgt vandaag inderdaad veel aandacht. Achteraf denk ik dat alles wat gesofisticeerder had gekund, maar dat lukte niet altijd, vaak vanwege een gebrek aan centen en technische mogelijkheden. Ik begrijp ook wel dat deze onvolmaaktheden charmant kunnen zijn! Toch wilde ik jarenlang niet naar mijn 'oude' muziek luisteren, maar nu kan ik ermee leven.
Een jaar later verscheen ‘Cicatrice’. De inhoud is hier veel politieker, met nummers als ‘It’s A Party’ en ‘Dead City’ die op een nucleaire ramp alluderen. De angst voor nucleaire ongelukken is prominent aanwezig in je werk, ook op je recentere cd’s. Waarom kom je er steeds op terug?
Vanuit de behoefte mijn bezorgdheid en woede hierover te uiten. De mens is het arrogantste en walgelijkste beest dat rondloopt op onze planeet. Met het nucleair arsenaal waarover we beschikken zijn we in staat om alle leven om zeep te helpen. Ik blijf hopen dat we het tij kunnen keren, maar ik vrees dat de aarde nu al wraak neemt op wat we haar hebben aangedaan en ons uiteindelijk allemaal zal overleven.
Ook Kraftwerk had zich destijds op het nucleaire thema gericht. Is het een toeval dat net ‘elektronische’ groepen zich daar zo mee bezig houden? Jullie gebruiken de meest moderne technologie om de keerzijden van de moderniteit aan te klagen. Hoe voel je je bij deze paradox?
Moderne technologie is in principe neutraal. Met een mes kan je brood smeren, maar ook een moord plegen. Het boeit me hedendaagse bedreigingen te thematiseren met hedendaagse elektronische klanken. Welk instrument kan een geigerteller beter verklanken dan een synthesizer?
Eigenlijk duurde de aanvankelijke carrière van Enzo Kreft slechts twee jaar: 1983 en 1984. Je hebt gedurende de jaren 80 nog in verschillende andere groepen gespeeld. Kun je ons daar meer over vertellen?
Na mijn tweede album ‘Cicatrice’ was ik lid als toetsenman van enkele new wave bands, onder andere een occasioneel bandje dat voortvloeide uit het Mechelse ‘Solid State’. Ook maakte ik een tijdje deel uit van een coverband, maar dat hield ik niet lang vol, want ik miste er de creatieve component. Boeiender was een jarenlange en trouwe samenwerking met mijn neef Harald Rispens. Met hem heb ik heel wat muzikale grenzen verkend en huiskamervlijt op tape gezet.
In 2010 kwamen twee van je nummers terecht op de Underground Belgian Wave Volume 2 verzamelaar bij Walhalla Records, een label dat gespecialiseerd is in heruitgaven van minimal synth. Het was het begin van een hernieuwde aandacht voor Enzo Kreft, en je vroege werk verscheen in de jaren erna op cd-r (This Is Ik, 2011) en op vinyl (‘Dark Matter’, 2016). Wanneer heb je beseft dat er opnieuw vraag is naar je muziek?
Ongeveer 10 jaar geleden adviseerde een goede vriend me om de naam Enzo Kreft eens te ‘googlen’... ik kreeg een pak zoekresultaten die ik niet had verwacht! Het was zo verrassend om te ontdekken dat mijn tapes uit de vroege jaren 80 hun weg naar een publiek hadden gevonden. In 2010 nam Lieven De Ridder van Walhalla Records contact met me op en bracht inderdaad ‘Beauty Queen’ en ‘Erotic Fantaseesz’ uit op zijn tweede verzamelaar. In 2015 stelde Lieven voor om mijn jaren 80-muziek opnieuw uit te brengen op een solo-vinylalbum (‘Dark Matter’, dat in september 2016 werd uitgebracht). Op dat moment besefte ik dat er belangstelling was voor mijn muziek en ik werd getriggerd om het project nieuw leven in te blazen. Kort daarop begon ik tracks op te nemen voor het nieuwe album ‘Turning Point’ dat ook verscheen in 2016.
Minder dan een jaar na ‘Turning Point’ hadden we al een opvolger: ‘Wasteland’. Je omschreef de plaat als een conceptalbum, en daar willen we graag meer over weten…
‘Wasteland’ bezingt moeder aarde en hoe onzorgvuldig de mens ermee omspringt.
Ook wordt in vraag gesteld of er een mogelijke toekomst voor de mens op een andere planeet is. Binnen dit thema heb ik een muzikale en tekstuele samenhang nagestreefd doorheen de verschillende tracks, waardoor het hele album een soort coherent boek met donkere bladzijden werd. Vandaar dat ik het zie als een conceptalbum.
Er is toch een heel verschil tussen de middelen waarmee je in de jaren 80 muziek maakte en hetgeen je nu tot je beschikking hebt. Hoe ga je daarmee om?
Ik ben echt dol op het enorme arsenaal aan technische mogelijkheden. Analoog of digitaal, het maakt mij persoonlijk niet uit, ik hou van beide technologieën. Gebruik de technologieën waarbij je je het best voelt, combineer ze eventueel, het maakt niet zoveel uit… wat telt is hoe je het aanwendt en waarin dit resulteert.
Op het gebied van mixen, masteren en producen zijn we verwend. Je hebt een complete thuisstudio op je laptop of tablet, gewoon geweldig!
Bovendien stellen het internet en de nieuwe media je als DIY in staat om wat je maar wil te delen. Je hebt de mogelijkheid om onafhankelijk een community op te bouwen met een zeer betrokken publiek.
Je bent ook visueel artiest. We merken effectief dat de illustraties bij je cd’s knap ontwikkeld zijn. Je maakt ook erg mooie video’s bij je project. Hoe komt het visuele en het muzikale samen in Enzo Kreft?
Ik vind het fijn om de werelden van beeld en muziek in elkaar te schuiven, ze versterken elkaar. Voor het artwork van ‘Wasteland’ gebruikte ik bijvoorbeeld veel zwart omwille van die donkere thematiek, maar omdat het concept ecologisch is ook veel groen. Ook aan alle aspecten die komen kijken bij het maken van een video beleef ik heel veel plezier. Ik zie het telkens als een grote uitdaging om beeld en klank met elkaar te doen versmelten, zowel voor muziekvideo’s als voor visuals bij mijn optredens.
Je hebt altijd een zeer ontwikkelde DIY-ethiek gevolgd. Buiten de heruitgaven op Walhalla Records heb je steeds alles zelf gedaan. Een bewuste keuze, of zou je soms toch graag een platenlabel hebben dat dingen voor je regelt?
Ik vind dat je met die DIY-attitude nog altijd het best tot een persoonlijk en integer resultaat komt, vooral wat de artistieke aspecten betreft. Componeren, lyrics uitwerken, opnemen, mixen, producen, masteren, artwork verzorgen... neem ik liever zelf in handen. Dat staat samenwerken met een platenlabel natuurlijk niet in de weg.
35 jaar lang was Enzo Kreft een zuiver studioproject. Het is pas recent dat je ook optredens bent beginnen doen, met opgemerkte optredens op Winterfest en Judgement Fest. Op 30 november ontvangen we je op de Dark Entries Night in de Kinky Star. Hoe is die late ommekeer meegevallen?
Enorm! En het lukt best hoor, op muziek maken en optreden staat geen leeftijd. Ik laat me graag meedrijven op de vibes van het wavegenre dat vandaag de dag weer volop leeft. De reacties na de afgelopen optredens waren echt positief, ik probeer er ook visueel telkens wat van te maken. Mijn talisman is de jas die ik droeg op de cover van ‘Me Is’ uit 1983, die past me nog steeds en ik draag hem tijdens mijn optredens. Ik kijk alvast uit naar de Dark Entries Night van 30 november in de Kinky Star. Komen kijken iedereen!
Er is zoveel te doen geweest rond het stroomtekort dat ik teleurgesteld zal zijn indien ik deze winter niet noodgedwongen een avondje bij kaarslicht zal moeten doorbrengen. Afgezien daarvan is het laatste woord over het winstbejag van Engie Electrabel zeker nog niet gezegd, en van het debat over kernenergie zijn we helemaal nog niet verlost.
Dat iemand als Gert Kleinpunk zich in het debat moeit, hoeft helemaal niet te verwonderen. Op de door ons zeer gewaardeerde cd 'Ongepast vrolijk' liet hij al middels het nummer 'Doel 3 en Tihange 2' weten dat de kerncentrales moeten sluiten. Hij doet er nu een lap bovenop met 'Kerngezond in een stralend België'. Het nummer zal prijken op de nieuwe ep 'Niets meer/niets minder' dat eind dit jaar moet verschijnen.
De Brexit laat de gemoederen weer oplaaien. Eén van de mensen die er niet over uitgeraasd raakt, is de Brit Matt Howden van Sieben. Dat heeft zelfs een prachtplaat opgeleverd met ‘Crumbs’, een verzameling nummers over de stand van zaken in de wereld. Een woedende plaat, aangelengd met een flinke portie humor. We deden een poging om de man tot bedaren te brengen…
‘Crumbs’, je laatste cd, is ongetwijfeld de meest politieke die je ooit gemaakt hebt. Tot nog toe was je benadering eerder zuiver artistiek. Wat heeft je ertoe gebracht om openlijk politieke standpunten in te nemen in je werk?
Met vorige platen van Sieben raasde ik naar de studio, sloot ik de deur en liet ik de wereld achter. Ik wou mijn eigen wereld scheppen, en een bijzondere sfeer die paste bij het thema van de muziek. Bij ‘Crumbs’ zijn de wereldgebeurtenissen en de stank van de internationale politiek me gevolgd in de studio. Ik kon ze niet van me afschudden, noch de woede die ik erover voelde.
Er zijn wel meer artiesten die de kracht van geëngageerde muziek herontdekken. Maar er is ook een omgekeerde beweging. Politieke bewegingen die xenofobie, isolationisme, conservatisme, vulgariteit, autoritair leiderschap, oorlogszucht en nationalisme prediken hebben de wind mee. Trump in de VS, de Brexit in het Verenigd Koninkrijk… Wat zie jij als de oorzaken van deze ‘populistische’ beweging?
De wereld bevindt zich op een keerpunt, er zijn grote veranderingen aan de gang. De wereld is samengetrokken en gekrompen. De grensmuren worden opgetrokken. Populisten drijven op verdeeldheid, de verdeeldheid van de mensen. Ze vallen het intellect aan, ze kijken neer op gezond verstand en koelbloedigheid. Het is een gemakkelijke maar gevaarlijke weg naar macht en controle. Wie had er bijvoorbeeld zien aankomen dat we in een vingerknip zouden terugkeren naar een koude oorlog-scenario? Het is alsof twee landen hebben besloten om de spanning op te drijven om in eigen land steun te verwerven, om hun agenda door te duwen en om maximaal profijt te trekken uit de chaos die eruit zou voortvloeien.
Mensen die kritisch staan tegenover politiek geladen muziek zullen erop wijzen dat dergelijke liederen niet ‘tijdloos’ zijn. Ik zou daarop antwoorden dat klassieke, ‘tijdloze’ platen steeds erg betrokken zijn op het tijdstip waarop ze opgenomen zijn. Wat denk jij ervan?
Een goed nummer is een goed nummer. Maar zoals je zegt is het steeds verbonden aan het tijdsgewricht waarin het opgenomen is, zowel in geluid, productie als wat de inhoud van de tekst betreft.
Hoe kan een mens niet houden van een nummer als ‘I Will Ignore The Apocalypse’ met de zin ‘Een betere natuur zal overleven’? Of van de satire die je maakt op ‘Here’s The News’? Je maakt goed gebruik van humor op ‘Crumbs’. Neem je bewust de rol op van de nar om je boodschap te verspreiden?
Humor is erg belangrijk voor mij. En het is iets dat ik nooit echt heb kunnen verwerken in vorige platen van Sieben. Over het algemeen paste het niet bij platen als ‘Ogham Inside The Night’ of vele van de vroegere album. ‘Sex & Wildflowers’ en ‘Desire Rites’ hadden wel wat geniepige humor in zich, vermoed ik. Met ‘Crumbs’ moest ik wel lachen en grollen, anders kon ik enkel schreeuwen en klagen. Maar het is galgenhumor.
‘Crumbs’ is natuurlijk een woedende en ‘dark enough’ plaat, maar je lijkt toch te eindigen op een positieve noot. Nummers als ‘Liberal Snowflake’, ‘Forge A Better World’ en ‘We Will Be Alight’ zijn erg optimistisch. Je lijkt te geloven dat we de problemen die je op de cd aankaart wel aankunnen. Waar komt die hoop vandaan?
‘Crumbs’ kan grofweg onderverdeeld worden in drie soorten liederen, steeds met de nodige zelfrelativering: ‘kwaad’, ‘zo woedend dat het me niet meer kan schelen’ en ‘positief’. Mijn hoop is dat fatsoenlijke mensen hun stem verheffen tegen de stroom van angst en haat.
Je bent zichtbaar kwaad over de Brexit, maar ik heb het gevoel dat tegenstanders van de Brexit de Europese Unie idealiseren. De Unie geeft veel macht aan de niet verkozen Commissie en enkel gelimiteerde controle aan het Parlement. Mensen hebben het gevoel dat ze bestuurd worden door technocraten die uiteindelijk dichter staan bij commerciële lobby’s dan bij het gewone volk. Wat zou je hen zeggen?
Ik ben het tot op een zekere hoogte eens. Ik zie het Europese Parlement zeker niet als volmaakt. Grote bedrijven kunnen hun wil doordrijven, contracten kunnen nog steeds op dubieuze wijze verkregen worden, zoals bij alle regeringen, enzovoort. Maar hoe je het ook bekijkt, het is beter dan wat we hier in het Verenigd Koninkrijk hadden. Een betere verdeling van de rijkdom naar armere regio’s toe, betere milieubescherming, betere bescherming van werknemers en ga maar verder, op vele vlakken. Ten tweede is de stem van het verenigde Europa vaak zinvoller en rationeler dan die van de VS, Rusland, Korea of Arabische landen op het wereldtoneel. Ten derde komt het verlaten van de Europese Unie neer op een economische zelfmoord op vele vlakken. Europa is onze buur, onze belangrijkste handelspartner (in twee richtingen) en de Unie is economisch zinvol op verschillende niveaus. Maar algemeen moet de wereld toch komaf maken met de macht van de ‘big business’, met noties als ‘aandeelhouders’ en ‘economische groei’. En dat 20 mensen de helft van de wereldrijkdommen bezitten is ‘een ziekte’, om mezelf te citeren. De Unie zijn uiteindelijk betere machthebbers dan diegenen die we nu zouden kunnen krijgen, uit ons eigen midden, terwijl we veinzen geen deel uit te maken van de wereld.
Je hebt heel wat landen in Europa bezocht, en ze hebben je muzikaal beïnvloed. Ik denk hierbij in het bijzonder aan de ‘Norse’, ‘Lietuva’ en ‘Briton’ ep-reeks, die je later hebt samengevoegd tot de cd ‘The Old Magic’. Je hebt ook een achtergrond in de neofolk scene – je werkte intensief samen met Sol Invictus en Tony Wakeford – waarin de idee van een ‘Europese cultuur’ erg belangrijk is. Wat verenigt volgens jou deze diversiteit aan landen? Bestaat er een Europese cultuur?
Er zijn veel culturen en vele wegen in een globale wereld. Dit moeten we erkennen. Ik denk dat we wellicht meer met elkaar gemeen hebben dan met landen die geografisch verder af liggen, maar er bestaat niet zoiets als één Europese cultuur. Dat hoeft ook niet. We zijn prachtig in onze verscheidenheid. Maar in één unie staan we sterker, en zijn we bovendien minder geneigd om met elkaar te vechten.
Nu we het toch over je ep-serie hebben. De Belgische artiest Empusae heeft recent een eigen versie gemaakt van ‘Užupis’, een nummer uit je Lietuva EP dat ook opgenomen is als ‘On The Other Side Of The River’ op ‘The Old Magic’. Wat vond je daarvan?
Ik hou echt van hetgeen hij ervan gemaakt heeft. Het is altijd fijn om te horen wat anderen maken van je eigen werk, en wat zij toevoegen aan of weglaten uit het origineel. Ik heb hetzelfde gedaan in de tegenovergestelde richting. Ik heb het werk van Nicolas in de Sieben-stijl geremixt en het was echt leuk om te doen.
Je hebt dit jaar ook op het Rebellion festival gespeeld, het grootste punkfestival ter wereld. Ik vind het geweldig dat je uitgenodigd bent, maar onze recensent op het festival schreef dat je er een buitenstaander was en dat velen in het publiek je helemaal niet kenden. Hoe kwam je deelname tot stand en hoe kijk je erop terug?
Ik vind het geweldig om op Rebellion te spelen, en ik hou van de uitdaging om voor een publiek te spelen dat nieuw voor mij is, net zoals ik nieuw ben voor hen. Ik heb dit jaar twee keer op Rebellion gespeeld, en ik had er al eens gespeeld een paar jaar geleden. Het is natuurlijk moeilijk om mensen naar je optreden te lokken aangezien er zoveel te doen is op hetzelfde moment, en ook omdat dergelijk evenement voor veel mensen een stuk gebaseerd is op nostalgie. Ze gaan vanzelfsprekend liever kijken naar de dingen die ze reeds kennen. Het is waarschijnlijk niet de gemakkelijkste plaats om ‘ontdekt’ te worden, maar het is een fantastisch evenement waar ik steeds van geniet, en het is een ware vreugde om er te spelen. Ik ben er vier keer geweest en heb op twee edities kunnen optreden. En het is een leuk nieuw publiek voor mij, waarvoor ‘Crumbs’ toegankelijker is dan mijn vorige platen.
Net als vele onafhankelijke artiesten kies je ervoor om je muziek te verspreiden via bandcamp. Het betekent dat iedereen gratis naar je muziek kan luisteren en dat er slecht een deel zal betalen voor een download of voor de fysieke cd. Wat zijn voor jou de voor- en nadelen van bandcamp?
Ik vind bandcamp echt versterkend. Om te beginnen kun je het aantal keren dat mensen gratis naar je plaat kunnen luisteren vooraleer ze overgaan tot een aankoop bepalen. Ik heb dat bij mij op drie gezet, wat dus betekent dat je drie keer de volledige plaat kunt aanhoren alvorens je beslist om te kopen. Ik breng mijn platen digitaal in tandem uit op bandcamp en via een verdeler – AWAL in mijn geval – die mijn plaat via zo’n 250 sites te koop aanbiedt. Als iemand mijn album van bandcamp koopt krijg ik 85% van de som. Als iemand via iTunes of de meeste andere platformen koopt, krijg ik slechts 60%. Met de kleine marges die vandaag gangbaar zijn is dat een aanvulling op het erg karige inkomen van een – niet zo financieel succesvolle, en dat is beleefd uitgedrukt – ‘nicheartiest’ als mezelf.
