Wat met de Belgische goth scene ?

We hebben op twee weken tijd twee uitstekende festivals gehad in België: BIMfest en Dark Xmas. Het bewijs dat de gothic scene in België nog leeft en dat er nog volk naar optredens komt. Toch zijn er redenen om ongerust te zijn, want het publiek is toch schaarser en vooral ouder geworden.

Het Eurorock festival van eerder dit jaar had de hoop op hoogstaande festivals in ons land hoog doen oplaaien, en dan weer de grond in geboord. Van alle kanten horen we dat optredens organiseren niet meer winstgevend is. Organisatoren rekenen op een break-even of zelfs op verlies als ze iets organiseren. Dat kan niet de bedoeling zijn.

En toch blijven mensen hun nek uitsteken, risico’s nemen en evenementen opzetten. We kunnen hen niet voldoende steunen en bedanken. Klagen dat er niets meer gebeurt is volstrekt onzinnig. We hebben net BIM en Dark Xmas gehad, en in de nabije toekomst staat het uitstekende en eigenzinnige Black Easter op het programma.

Lacrimosa en Front Line Assembly staan geprogrammeerd. De Fantastique.Nights gaan met grote regelmaat en hoge kwaliteit door in Brussel, en ook Waveteef, Coalescaremonium, Dubhfest, Porta Nigra, Black Planet en Dark Balloon hebben mooie festivals georganiseerd en zullen dat in de toekomst blijven doen (en we vergeten er vast nog een paar). Over het fuifaanbod gaan we het zelfs niet hebben, tenzij om te zeggen dat het er meer dan genoeg zijn.

Het was Peter Spilles van Project Pitchfork die ons erop wees op BIMfest. ‘Hoe komt het dat jullie met zoveel minder zijn in België?’ Hij had het ook gemerkt. De Belgische scene in de jaren 90 was springlevend en groepen speelden hier regelmatig voor volle zalen. Die mensen zijn uiteraard niet verdwenen, ze zijn gewoon ouder geworden.

Spilles gaf meteen wat tips mee. ‘Volgende keer als je naar de winkel gaat, kleed je op zodat de mensen je herkennen als goth. En neem je kinderen of vrienden mee naar concerten, zodat ze de scene leren kennen.’ Yep die dingen kunnen helpen, maar steeds weer komen we tot hetzelfde besluit: de verjonging van de scene is in België mislukt.

Niet dat er iets mis is met de oudere liefhebbers, ze bewijzen dat ze ook op oudere leeftijd trouw blijven aan hun scene. Maar we hebben te weinig jonge mensen. Op optredens en fuiven is het aantal mensen onder de dertig vaak op je vingers te tellen. De zwarte scene is aan het vergrijzen. En al die dertigers en veertigers hebben intussen een vaste baan, een partner, kinderen… Ze gaan minder gemakkelijk uit. Ze hebben andere prioriteiten, en je kunt het hen moeilijk kwalijk nemen.

Een argument dat steeds terugkomt in de discussies over de vergrijzing van de scene, is dat we te weinig aandacht hebben voor de muziekstijlen die een jonger publiek aanspreken. Gothic metal en cyber worden het vaakst genoemd. En er is iets van aan. Kijk naar de scene in Nederland en Duitsland: daar zijn die stijlen populair en trekken ze een jong publiek. Vooral de cybers hebben een potentieel om bij te dragen aan de ‘vergroening’ van de scene, al zal het ongetwijfeld af en toe pijn doen aan onze ogen.

En we mogen nog een heel stuk verder kijken? Geen gebrek aan minimal synth en postpunk optredens, niet? En die trekken een divers publiek aan. Middeleeuwse festivals als Trolls & Légendes en Castlefest zijn een megasucces en trekken jonge en oude mensen aan. En waar is het neofolkaanbod gebleven? Wijlen het Gothic Festival programmeerde diverse dergelijke groepen tussen gitaargoth, electro en diverse meer experimentele dingen. Ook het Nederlandse Summer Darkness wist dat evenwicht te bereiken. Charmant, toch?

De diversiteit van de scene respecteren is een belangrijk element om nieuwe mensen aan te trekken. Ik wil niemand verbieden om fuiven of concerten te organiseren die enkel gothic rock, minimal of electro spelen. Dat kan heel plezierig zijn, en is ieders vrijheid. Maar het zou goed zijn dat er meer evenementen zijn die de grenzen tussen de subgenres proberen te overschrijden. De diverse programmatie van Coalescaremonium - van minimal synth tot gothic metal op één evenement - strekt daarbij tot voorbeeld.

Wellicht speelt ook de prijs van evenementen een rol. Met kaarten van 40 tot 60 euro loop je een aantal mensen mis die wel gekomen waren indien het goedkoper was. En dat zijn vooral de jongere mensen. We gaan het hier niet hebben over de algemene crisis van de muziekindustrie, de dalende cd-verkoop of de noodzaak voor artiesten om meer geld te halen uit optredens. De evolutie is begrijpelijk, maar het blijft toch opmerkelijk hoeveel meer een concert kost ten aanzien van twintig jaar geleden.

We moeten ook de verwachtingen wat bijstellen. Eurorock hoopte op 6000 toeschouwers, en er kwamen er slechts een duizendtal opdraven. De affiche was nochtans voortreffelijk. Misschien moeten we er ons in de huidige situatie bij neerleggen dat 600 tot 700 aanwezigen al een optimistische schatting is voor festivals. Van daaruit moeten we de scene terug opbouwen, en misschien kunnen we dan op termijn terug grotere dingen organiseren.

Sommige organisatoren mikken op buitenlandse aanwezigen op hun festivals. Het klopt dat er de afgelopen weken een behoorlijk aantal Fransen en Duitsers naar Antwerpen en Waregem zijn afgezakt. Wie iets groots wil opzetten, houdt daar best rekening mee. Vooral bij Fransen stonden we lange tijd te boek als de plek waar ze naartoe gingen om van gothic te kunnen genieten. En Duitsers komen altijd af als je iets aantrekkelijks kunt voorschotelen.

Maar dat mag de aandacht niet afleiden van de nood om terug een nieuwe generatie Belgische goths te overtuigen. En nu kom ik tot mijn belangrijkste punt: nog te veel optredens en festivals programmeren bijna uitsluitend buitenlandse acts, terwijl onze groepen moeite hebben om te kunnen optreden. Dit is absurd en is volgens mij één van de sleutels om de scene te vernieuwen.

België heeft heel veel talent, en dat talent heeft hier zijn wortels. Je eigen scene steunen betekent ook je eigen artiesten steunen, en reken maar dat die hun vrienden zullen meenemen naar hun optredens, dat zij ook promotie gaan maken… Ze zijn ook goedkoper dan buitenlandse acts, want hoeven geen dure vliegtuigen of hotels. Zo bereiken we nieuwe mensen en bouwen we opnieuw iets op.

Ik vind het echt niet overdreven om één derde van een affiche te vullen met groepen van eigen bodem. En niet enkel de oude groepen uit de jaren 80. Ook de nieuwere projecten! Open je oren en je ogen, en je zal merken dat er heel wat goede dingen gemaakt worden. Met Dark Entries zullen we blijven proberen om hen in de schijnwerpers te zetten. Ze verdienen het.