De nieuwe Samsas Traum is een ware verrassing geworden. Weg is de valse sprookjeswereld en het surrealisme van voorganger ‘Asen’ka - Ein Märchen für Kinder und solche, die es werden sollen’, dat zowel artistiek als commercieel een groot succes was. Ik had bij de eerste beluistering veel moeite met deze nieuwe Samsas Traum, maar naarmate ik me erin verdiepte werd ik er steeds meer aan verknocht.
Alexander Kaschte heeft de afgelopen tijd niet nagelaten om luidop te verkondigen hoezeer hij alles en iedereen beu was: de scene, zijn eigen reputatie, de pers, de politiek en de samenleving in zijn geheel. En het resultaat is… een meesterwerk. We hebben in het verleden al meermaals gedacht dat Kaschtes meningen niet altijd even genuanceerd waren, maar het lijkt eigen aan het karakter van deze notoire neuroot, en bovenal zijn artistiek scheppingsproces ten goede te komen.
Kaschtes denken heeft onmiskenbaar een belangrijke ethische dimensie: zijn fanatiek veganisme weerspiegelt een groot respect voor dieren en natuur, zijn (extreem)linkse ideeën een grote gevoeligheid voor ongelijkheid en discriminatie in onze maatschappij. En dat ethisch bewustzijn is de basis voor zijn nieuwe cd. Kaschte wil de wereld een geweten schoppen, en hij grijpt daarvoor terug naar het verhaal van ‘Tötungsanstalt Hadamar’.
Hadamar is een stadje in de buurt van Marburg, waar Kaschte woont. In het psychiatrisch hospitaal van Hadamar werd tijdens de tweede wereldoorlog een vleugel vrijgehouden die ingezet werd in het euthanasieprogramma van het derde rijk. Er werd een gaskamer en een verbrandingsoven ingezet, maar evengoed konden patiënten - het ging zowel om lichamelijk gehandicapten als om geestesgestoorden - een dodelijke injectie krijgen of de hongerdood sterven. In totaal kwamen 14.500 mensen in dit oord om.
De teksten zijn loodzwaar en pikdonker, net als de materie waarover ze handelen. De cd wordt opgehangen aan het verhaal van Friedrich, een jonge dichter die door zijn familie als onstabiel en door de artsen als schizofreen bestempeld wordt. Bij de teksten zit onder meer een gedicht van een patiënt, die misschien model heeft gestaan voor de figuur van Friedrich. De vernedering, de testen die de patiënten moesten ondergaan, het sadisme van de artsen, de ovens… alles komt aan bod.
Het overlijden van de 10.000ste patiënt werd gevierd met een personeelsbijeenkomst met de nodige drank waarop een overleden man met een waterhoofd ritueel de oven in werd gebracht. De familie werd niet op de hoogte gebracht van de overplaatsing van een patiënt naar Hadamar, en kregen na de moord een brief met een valse doodsoorzaak. En beide zaken worden bezongen op deze cd. Het inhoudelijk onderzoek is duidelijk grondig gebeurd.
Kaschte heeft met ‘Friedrichs Geschichte’ zijn eigen ‘The Wall’ gemaakt: een maatschappelijk geëngageerd en uiterst sombere conceptplaat. Het geluid gaat van volle symfonische stukken, harde geluidsmuren van gitaren tot zachte stukken met sobere pianobegeleiding. Kaschte gebruikt ook veelvuldig spreekgezang in hip hopstijl, funk, industrial-invloeden en symfonische rock. Controversieel, uiteraard en zelfs één van de elementen waar ik aanvankelijk twijfels over had. Maar nu ik de cd volledig doorgrond heb vind ik dat alle elementen in elkaar passen. Zo ook de sobere maar briljante afbeeldingen van vrouwlief Anastasia Kaschte.
Met ‘Poesie. friedrichs Geschichte’ wou Kaschte zich manifest distantiëren van de goth scene, en hoewel de cd uitstekend ontvangen wordt door de Duitse goth scene, valt op dat hij een breder publiek bereikt. Er gaan zelfs stemmen op om de cd als educatief materiaal te gebruiken in Duitse scholen, en dat is voor een controversiële kunstenaar als Kaschte toch een hele prestatie.
En Kaschte wou zeker en vast een link leggen naar vandaag. Want uiteraard zijn de misdaden van de nazi’s intussen gelukkig lang voorbij, maar ook vandaag zijn er nog genocides, ook vandaag nog worden ongewenste bevolkingsgroepen uit de weg geruimd. Islamitische staat is er het flagrantste voorbeeld van, maar ook in Burundi en Myanmar is de situatie onheilspellend, en zelfs bij onze ‘bondgenoten’ Saoedi-Arabië en Turkije is de mensenrechtensituatie op zijn minst zorgwekkend te noemen.
Gelukkig is het hier in West-Europa beter, maar ook bij ons zit solidariteit en mededogen in een crisis. Al wie niet economisch productief is, wordt steeds meer als een last gezien, en dat geldt ook voor zieken, mensen met een beperking of een psychische stoornis. En u hebt misschien ook vrienden die zeggen dat ze alle azielzoekers better zouden afknallen… Ach, misschien zie ik alles te somber in. Misschien ben ik zelf ook een neuroot. Maar het minste dat je kan zeggen is dat we in onze maatschappij niet richting meer solidariteit en meer aandacht voor minderbedeelden evolueren.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten