‘In de afgelopen jaren zie ik veel duidelijker de eigenheid van onze cultuur - de Sami-cultuur -, omdat ik door de wereld gereisd heb en de overeenkomsten en verschillen gezien heb met andere culturen. Daarom wil ik onze eigenheid vieren door kunst.’ Om zich nog meer in de Sami-cultuur - waar ze uit afkomstig is - te verdiepen, is Elin Kåven na 16 jaar terug in Sápmi gaan wonen, het gebied waar de Sami wonen.
De Sami worden soms ook Lappen genoemd, en hun territorium Lapland. Doch hoed u ervoor deze termen in hun bijzijn uit te spreken, want ze beschouwen dat als een belediging. Sápmi strekt zich uit over vier landen: Noorwegen, Zweden, Finland en Rusland. Er wordt gerekend dat er 80.000 tot 100.000 Sami in de wereld zijn, waarvan 40.000 tot 60.000 in Noorwegen, het land van Elin Kåven. Wereldwijd zouden er nog slechts 20.000 mensen het Sami spreken, en daarmee is deze taal en cultuur duidelijk bedreigd.
Elin Kåven wil haar cultuur behouden, en daarom maakt ze muziek in haar moedertaal. Op deze cd gaat ze daar nog een stap verder in, door de incorporatie van de Joik, de traditionele zangstijl van de Sami. De Joik - vandaag een verzameltekst voor verschillende soorten Sami-zang, maar oorspronkelijk slechts één precieze variant ervan - had ook een plaats in de Sami-religie. Deze zang werd in het verleden dan ook vaak verketterd en zelfs verboden door de christenen.
Kåven begon deze zangstijl slechts drie jaar geleden te leren, en heeft deze op haar eigen manier in haar muziek verweven. Joiks zijn doorgaans woordenloze gezangen, of bestaan slechts een gelimiteerde tekst die als een mantra herhaald wordt. Ze gaan ook vaak over persoonlijke verhalen van kennissen en familieleden, en zo heeft Kåven liederen geschreven voor haar kat Lynxie, haar nicht Enya en haar overleden grootmoeder Inga. Joiks worden meestal a capella gezongen, maar tegenwoordig kunnen ze ook begeleid gezongen worden, wat Kåven dan ook op haar cd doet.
Het valt dan ook op dat de begeleiding op ‘Eamiritni - Rimeborn’ veel soberder en bescheidener is dan op voorganger ‘Maizan - Thaw’, dat zeer kleurrijk en divers was, of van haar debuut ‘Jiknon musihkka - Frozen music’ dat meer naar de rustige, dromerige klankvelden van Sigur Ros of múm neigde.
Toch maakt ze op deze cd net als op haar eerder werk een link tussen moderne en traditionele muziek, met elektrische gitaren en elektronische effecten. Er is een evolutie tussen haar drie cd’s, maar zeker ook voldoende continuïteit, zodat de liefhebbers van het eerste uur ook deze zullen smaken. Bovenal blijft de nieuweling dromerig en melancholisch genoeg om u een moment mee te laten genieten van Kåvens mooie wereld.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten