Heerlijk! Een verzameling Spaanse wave en post-punk uit de eerste helft van de jaren 80. Om eerlijk te zijn kende ik nog geen enkele groep die op één van deze twee overladen cd’s prijkt, maar het werd tijd om me er in te verdiepen. En gelukkig krijg ik behalve de cd’s ook een boekje met omstandige uitleg bij de scene en haar historische kaders.
Spanje was in 1980 nog een prille en onstabiele democratie, herstellende van de Franco-dictatuur die tot 1975 geduurd heeft. Koning Juan Carlos, door Franco aangeduid en klaargestoomd als opvolger, heeft de eerste voorzichtige stappen richting constitutionele monarchie en democratie gezet, die misschien zelfs meer een gevolg zijn van een samenloop van omstandigheden dan van een vooraf opgemaakt plan van de vorst.
Spanje worstelde toen met heel wat problemen: economische crisis, torenhoge werkloosheid (even hoog als nu, na de financiële crisis van 2008), torenhoge criminaliteit, terrorisme… In 1981 werd er nog een poging tot staatsgreep gepleegd door militairen die terug een junta wilden vormen. Het kordate optreden van koning Juan Carlos, die in militair uniform een televisietoespraak gaf waarin hij de coup veroordeelde en de democratie verdedigde, deed de staatsgreep mislukken en leverde de koning - die tot dan nog het imago droeg van marionet van Franco - een grote populariteit.
Na de dood van Franco ontstond in Madrid de ‘Movida Madrileña’, een sociale en culturele beweging van jongeren die de toegenomen vrijheid aanwendden om te experimenteren met kunst, film, strips, literatuur en vooral drugs. (Movida refereert naar ‘hacer una movida’, het zich buiten de hoofdstad bevoorraden met drugs.) De beweging verspreidde zich buiten Madrid ook naar Barcelona, Bilbao en Vigo en heeft als bekendste exponent de Filmmaker Pedro Almodóvar. Ook punk en new wave worden algemeen tot de Movida gerekend, al beschouwt Jesús Rodríguez Lenin - één van de drie auteurs die een tekst bijdragen aan het boekje - de groepen op deze cd net als een breuk met de Movida, of als een meer artistiek, muzikaal en intellectueel vervolg op de Movida. Een beetje zoals Mick Mercer de gothic als een meer artistieke variant op de punk beschouwt.
Lenin gaat in zijn bijdrage ook in op een aantal hoofdpersonages uit de scene. Eduardo Benavente is veruit de belangrijkste figuur, die het startschot gaf met een aantal nummers van de op sterven staande groep Alaska y los Pegamoides en daarna de groepen Parálisis Permanente en Los Seres Vacíos leidde. Hij producete ook groepen als Cámara en stond mee aan de wieg van het label Tres Cipreses, dat ruigere groepen als La Fundación en Desechables (hun heroïneverslaafde gitarist werd neergeschoten toen hij een juwelierszaak probeerde te overvallen) uitbracht. Benavente stierf in een auto-ongeluk in 1983 en werd zo de martelaar van de beweging.
Een andere hoofdrolspeler is Servando Carballar Heymann die naast zijn prominente bijdrage aan groepen als El Aviador Dro y sus Obreros Especializados, Los Iniciados en Lunes de Hierro ook de baas was van het DRO-label dat de thuishaven werd van de meest interessante groepen uit deze periode, waaronder het avantgardistische Cabinete Caligere.
De linken tussen de verschillende groepen worden uitvoerig uit de doeken gedaan. De Madrileense scene is duidelijk het best vertegenwoordigd op de cd, maar er is ook aandacht voor de groepen uit Barcelona en Baskenland. In tegenstelling tot Madrid waren deze scenes erg gepolitiseerd, mogelijk om historische redenen. Zowel Catalonië als Baskenland waren haarden van verzet tegen de dictatuur van Franco. Franco op zijn beurt onderdrukte de Catalaanse en Baskische taal en cultuur om één enkele Spaanse identiteit te bevorderen.
Uit Barcelona krijgen we nummers van Donación Angeli, Ultratruita, Dios, New Buildings (uiteraard een verwijzing naar Einstürzende Neubauten) en het zeer interessante Claustrofobia, dat ook originele Spaanse, Arabische en Latijns-Amerikaanse elementen in hun muziek verwerkten. Baskenland had dan weer een fenomeen als ‘Rock Radical Vasco’, oftewel Radicale Baskische Rock. Deze is vertegenwoordigd door groepen als Jugos de Otros, Nueva Religión of Agrimensor K (een verwijzing naar Franz Kafka). De cd bevat daarenboven stukken van relevante groepen uit andere Spaanse regio’s.
Deze dubbel-cd verzamelt niet minder dan 42 Spaanse groepen die beïnvloed waren door The Cure, Xmal Deutschland, Fehlfarben, The Jesus And Mary Chain, Killing Joke en vul zelf maar aan. De muziek is volledig in het Spaans, Baskisch of Catalaans. De compilatie weet het juiste midden te vinden tussen variatie en coherentie. De nummers zijn gelijklopend genoeg om één geheel te vormen - met de nadruk op gitaargerichte new wave - maar ook verscheiden genoeg om niet te vervelen.
De cd’s bieden punky nummers tot en met voorzichtige synthpop, over funky ritmes, melancholische new wave en meer experimentele groepen. Moeilijke songstructuren hoef je hier niet te zoeken, wel jeugdig enthousiasme, opwinding, rebellie, existentiële twijfels en artistiek streven. Sombras biedt een evenwichtige verzameling die een goede en vrij uitgebreide inleiding geeft op het fenomeen van de Spaanse new wave. Wie alles kent van Britse, Duitse en Belgische wave en op zoek is naar meer zal hier een belangrijke inspiratiebron vinden.
Meer info op Munster Records
Geen opmerkingen:
Een reactie posten